تصديق به آن كه عالم حادث است حاصل مى‌شود.

فصل: [امتياز آدمى از ساير حيوانات‌]

بدان‌كه امتياز آدمى از ساير حيوانات به آن است كه وى مجهولات را از معلومات به نظر و فكر حاصل مى‌تواند كرد به خلاف ساير حيوانات پس بر همه كس لازم است كه طريق فكر و نظر و صحّت و فساد آن را بشناسد كه تا چون خواهد مجهولات تصوّرى يا تصديقى را از معلومات تصوّرى يا تصديقى بر وجه صواب حاصل كند تواند كرد، مگر آن كسانى كه مؤيّد باشند من عند اللّه بنفوس قدسيّه كه ايشان را در دانستن چيزها احتياج به نظر و فكر نباشد.

فصل: [معرّف و حجت‌]

بدان‌كه در عرف علماى اين فنّ آن تصوّرات مرتّبه كه موصل مى‌شوند به تصوّر ديگر آن را معرّف و قول شارح خوانند، و آن تصديقات مرتّبه كه موصل شوند به تصديق ديگر آن را حجّت و دليل خوانند. پس مقصود در اين فنّ دانستن معرّف و حجّت بود، و شكّى نيست كه معرّف و حجّت فى الحقيقة معانى‌اند نه الفاظ، مثلا معرّف انسان، معنى حيوان ناطق است نه لفظ آن، و حجت و دليل حدوث عالم، معانى قضاياى مذكوره است نه الفاظ آنها، پس صاحب اين فنّ را بالذات احتياج به الفاظ نيست ليكن چون تفهيم و تفهّم معانى موقوف به الفاظ و عبارات است از اين جهت واجب شد بر وى كه نظر كند به حال الفاظ به اعتبار دلالت آنها بر معانى.