و چون در مستقبل باب تفعّل و تفاعل و تفعلل دو تاء جمع شود جايز باشد كه يكى را بيندازند چون «تنّزل الملئكة و تزاور عن كهفهم و تصدّى.

ناقص يايى تمنّى يتمنّى تمنيّا اصل مصدر تمنّيا بود ضمه را به جهت ياء بدل به كسره كردند تمنّيا شد اسم فاعل متمنّ، اسم مفعول متمنىّ، امر حاضر تمنّ، نهى لا يتمنّ، جحد لم يتمنّ.

مضاعف «التّحبّب: دوستى نمودن» تحبّب يتحبّب تحبّبا المتحبّب المتحبّب تحبّب لا يتحبّب بر قياس صحيح.

باب تفاعل: اصل اين باب آن است كه در ميان دو كس باشد همچنانكه در باب مفاعله لكن اينجا مجموع به حسب صورت، فاعل باشند چون تضارب زيد و عمرو و در مفاعله به حسب صورت يكى فاعل باشد و ديگرى مفعول و شايد كه به معنى اظهار چيزى باشد كه آن چيز حاصل نباشد چون تجاهل زيد و تمارض عمرو يعنى جهل و بيمارى را آشكار كرد و حال آنكه جاهل و بيمار نبودند و شايد كه بمعنى أفعل آيد چون تساقط اى أسقط كقوله تعالى تساقط عليك رطبا جنيّا اى تسقط.

ناقص واوى «التّصابى: عشق‌بازى كردن» تصابا يتصابا تصابيا ضمّه در مصدر بدل به كسره شد چنانكه در باب تفعل گذشت المتصابى المتصابى تصاب لا يتصاب.

جامع المقدمات (جامعه