اسم الکتاب : اعلام القرآن المؤلف : فرهنگ و معارف قرآن الجزء : 1 صفحة : 369
به همين مضمون در شأن نزول
آيه 79- 80 زخرف/ 43 نقل شده؛ امّا از كسى نام برده نشده است.[1] برپايه روايتى، امام صادق
عليه السلام ابوبكر را (با عنوان كنايى) از آن گروه مىشمرد كه خداوند درباره
آنها به پيامبرش فرمود: خدا از راز دل آنها آگاه است؛ پس از آنها كناره بگير و
موعظهشان نما. (نساء/ 4، 63)[2] در برخى روايات، ذيل آيه 74 توبه/ 9 از شركت ابوبكر در ماجراى كشتن
عقبه هنگام بازگشت پيامبر از جنگ تبوك ياد شده[3] كه زيادبنمنذر در سند يكى از آن روايات، غير قابل اعتماد معرّفى
شده و بلكه رواياتى از امامان عليهم السلام در نكوهش وى وارد شده است.[4] انتقاد ابوبكر و ديگر يارانش از خلافت
على عليه السلام[5] و سوگند خوردن آنها در كنار كعبه
مبنى بر جلوگيرى از به خلافت رسيدن على عليه السلام[6] نيز در روايات شيعه گزارش شدهاست. بنابراين روايات، خداوند اين
قضايا را در آيه «يَحلِفونَ بِاللّهِ ما قالوا وَ لَقَد قالوا كَلِمَةَ الكُفرِ
وَ كَفرُوا بعدَ إسلمهِم و هَمّوا بِما لَم يَنالُوا»
(توبه/ 9، 74) براى پيامبر آشكار ساخت. تطبيقهاى متعدّدى نيز در
روايات شيعه آمده است. آيه «وَمَن لَميَحكُم
بِما أَنزَلَ اللّه» (مائده/ 5، 44) بر غصب حقّ آلمحمّد
به وسيلهابوبكر[7] و
«لاتَتَّبِعُوا السُّبُلَ فَتَفرّقَ بِكم عَن سَبيلِه»
(انعام/ 6، 153) بر پيروى از ولايت خليفه اوّل و دوم در برابر ولايت على عليه
السلام[8] و[1]. تأويل الآياتالظاهره، ص 553 [2]. الكافى، ج 8، ص335 [3]. البرهان، ج 2، ص819؛ بحار الانوار، ج 21، ص 223 و ج 28، ص 98- 100 [4]. بحارالانوار، ج21، ص 222؛ قاموسالرجال، ج 4، ص 520- 524 [5]. البرهان، ج 2، ص819؛ بحار الانوار، ج 21، ص 223 و ج 28، ص 98 [6]. البرهان، ج 2، ص819؛ الاحتجاج، ج 1، ص 214؛ بحار الانوار، ج 28، ص 85 [7]. تفسير عياشى، ج 1،ص 325 [8]. همان، ص 384
اسم الکتاب : اعلام القرآن المؤلف : فرهنگ و معارف قرآن الجزء : 1 صفحة : 369