اعلام القرآن - فرهنگ و معارف قرآن

اسم الکتاب : اعلام القرآن المؤلف : فرهنگ و معارف قرآن الجزء : 1 صفحة : 183

آن را ديدن حسّى طبقات گوناگون زمين و آسمان دانسته‌اند [1] كه بصيرت به حق را در پى داشت؛ [2] ولى اين سخن پذيرفته نيست؛ چنان كه توضيح ارائه ملكوت به نگاه عبرت گيرانه به كواكب آسمان و موجودات زمينى، با ظاهر روايات انطباق ندارد. [3]
براساس آيه 75 انعام/ 6، از ارائه ملكوت به ابراهيم عليه السلام اهدافى، از جمله رساندن وى به يقين در نظر بوده است. [4] هرچند در آيه، متعلّق يقين بيان نشده ولى قراين نشان مى‌دهد كه مراد، يقين به معارف الهى بوده است. مفسّران در توضيح، از امورى مانند يقين به خالقيّت و مالكيّت خدا بر مجموعه آفرينش، [5] توحيد، [6] گمراهى مشركان‌ [7] و يقين به آيات الهى كه يقين به اسما و صفات خداوند را در پى دارد، [8] ياد كرده‌اند؛ امّا مقصود، يقين به وجود خدا يا يقين به خداوند به معناى احاطه علمى به ذات متعالى نبوده است؛ زيرا قرآن، خداوند را برتر از آن مى‌داند كه در وجود او ترديد راه يابد يا آن‌كه مورد احاطه علمى واقع شود. [9] افزون بر رساندن ابراهيم عليه السلام به يقين، توانا ساختن او در احتجاج با مشركان نيز از اهداف ارائه ملكوت شمرده شده است. [10]
جمله‌ «كَذلكَ نُرِى إِبرهيمَ ...» كه به آگاهى از گمراهى بت‌پرستان و ردّ الوهيّت بت‌ها [11] در آيه پيشين اشاره دارد: «و إِذ قالَ إِبرهيمُ لِأَبيهِ ءَازرَ أَتتّخِذُ أَصنَاماً ءَالِهَةً إِنّى أَرل- كَ و قَومَكَ فِى ضَللٍ مُبِين» (انعام/ 6، 74) به ضميمه تعبير «فلمّا» در آيه بعد (با توجّه به حرف «ف» كه بيان‌گر ترتيب است) «فَلمّا جَنَّ عَليه الَّيلُ رَءَا كوكَباً قالَ هذا رَبّى فَلَمّا أَفلَ قالَ لَاأُحِبُّ الأَفِلين» (انعام/ 6، 76) كه ارتباط مابعد به ماقبل را مى‌رساند، نشان مى‌دهد كه آيات به هم مربوط بوده؛ در نتيجه، كلمه‌ «نُرِى» جريانى را باز مى‌گويد كه در گذشته‌

[1]. التفسير الكبير، ج13، ص 43؛ المنار، ج 7، ص 554
[2]. المنار، ج 7، ص554
[3]. بحارالانوار، ج12، ص 62
[4]. الميزان، ج 7، ص172
[5]. مجمع البيان، ج 4،ص 498
[6]. جامع البيان، مج5، ج 7، ص 321؛ تفسير ابن كثير، ج 2، ص 156؛ المنار، ج 7، ص 556
[7]. جامع البيان، مج5، ج 7، ص 321 (8) (9) 8 و. الميزان، ج 7،ص 172
[10]. المنار، ج 7، ص556؛ تفسير مراغى، مج 3، ج 7، ص 169
[11]. التبيان، ج 4، ص176؛ كشف الاسرار، ج 3، ص 402؛ الصافى، ج 2، ص 131

اسم الکتاب : اعلام القرآن المؤلف : فرهنگ و معارف قرآن الجزء : 1 صفحة : 183

صيغة PDF

شهادة

الفهرست