اسم الکتاب : اعلام القرآن المؤلف : فرهنگ و معارف قرآن الجزء : 1 صفحة : 91
عتيق كه از سريانى به عربى
برگردانده شده، آزر را «آثر» ضبط كرده و آن را همان آزر دانستهاند كه ايرانيان،
به صورت آذر به معناى آتش مىنويسند.[1] در برابر قول مشهور كه آزر نام شخصى است، برخى احتمال دادهاند نام
«بت»[2] يا برگرفته از «وزر» به معناى گناه
باشد.[3] برخى هم گفتهاند: آزر «صفت» و به
معناى «منحرف از حق» يا «سالخورده» است.[4] نسب آزر در منابع اسلامى
به اين صورت آمده: آزر بن باعزبنتاخور بنارغو بنفالغ بنشالخ بن ارفخشد بنسام
بننوح[5] كه برگرفته از سفر تكوين عهد عتيق
است.[6] از آيه 74 انعام/ 6 و نيز از آياتى كه
از «اب ابراهيم» سخن رفته، استفاده مىشود كه وى بتها و صورتهاى داراى نقش و
نگار (انبياء/ 21، 52) و موجودات بىجان و فاقد هرگونه شنوايى و بينايى (مريم/ 19،
42) را به همراه قومش مىپرستيد و راه گمراهى (انعام/ 6، 74) و پيروى از شيطان
(مريم/ 19، 44) را مىپيمود وبه اعتكاف و عبادت در كناربتهاى خود مىپرداخت.
(شعراء/ 26، 71) او از روى نادانى در برابر هدايتهاى مشفقانه ابراهيم عليه السلام
ايستادگى و از بت و بتپرستى، متعصّبانه دفاع مىكرد تا جايىكه ابراهيم عليه
السلام را به مجازات سنگسار، تهديد نمود و به خروج از شهر فرمان داد. (مريم/ 19،
46) اين موضوع، نشانه موقعيّت اجتماعى آزر در آن روزگار بود؛ چنان كه بر پايه
روايتى از امام صادق عليه السلام آزر، وزير و گرداننده دربار نمرود معرّفى شده
است؛ همچنين گفتهاند: آزر سرپرستى امور بتخانه را از سوى نمرود به عهده داشت.[7] آيا آزر پدر ابراهيم
عليه السلام بود؟ زجّاج مىگويد:
نَسَبشناسان در اين كه نام پدر ابراهيم تارخ بوده، اختلافى ندارند.[8][1]. ينابيعالاسلام، ج1، ص 56 [2]. الكشاف، ج 2، ص39؛ تفسير قرطبى، ج 7، ص 16 [3]. تفسير قرطبى، ج 7،ص 17 [4]. همان، ص 16 [5]. كشفالاسرار، ج 8،ص 285 [6]. كتاب مقدس، تكوين،11: 10- 32 [7]. البرهان، ج 2، ص437 [8]. التبيان، ج 4، ص175
اسم الکتاب : اعلام القرآن المؤلف : فرهنگ و معارف قرآن الجزء : 1 صفحة : 91