اسم الکتاب : اعلام القرآن المؤلف : فرهنگ و معارف قرآن الجزء : 1 صفحة : 82
در زمين تا مقدّرات امر
خدا- عزّوجلّ- كامل شود ....[1] امامباقر عليه السلام نيز
با اشاره به اين حقيقت مىفرمايد: خداوند، آدم را براى زندگى در دنيا آفريده بود.
او را ساكن بهشت گرداند تا گناه كرده، به جاىگاهش برگردانده شود.[2] فخررازى مىگويد: در اخبار
آمده است كه آدم عليه السلام به هند، حوّا به جده، و ابليس به بصره فرود آمد.[3] ميبدى مىنويسد: آدم به كوه سرانديب
در سرزمين هند، حوّا به جدّه، و ابليس به ابله، سوى مشرق هبوط كرده است.[4] طبق روايتى از امام صادق عليه السلام
آدم بر كوه صفا فرود آمد و نامگذارى اين كوه به صفا به دليل فرود آمدن صفىّاللّه
بر آن است و حوّا بر كوه مروه فرود آمد و چون مرأة (زن) بر آن فرود آمد، آن را
مروه ناميدند.[5] علّامه طباطبايى مىگويد: امام على
عليه السلام در پاسخ مرد شامى كه پرسيده بود: پرارجترين مكان بر روى زمين كجا
است، فرمود: مكانى به نام سرانديب كه آدمازآسمان درآن جا هبوط كرد. از روايات فراوان (در حدّ
استفاضه) استفاده مىشود كه آدم عليه السلام در سرزمين مكّه فرود آمده است.[6] به گفته علّامه، جمع ميان اين روايات
بدين طريق است كه بگوييم: آدم، نخست به كوه سرانديب و بعد به مكّه هبوط كرده است.[7] توبه آدم عليه السلام در پى فرمان خروج از بهشت
و هبوط، آدم عليه السلام و حوّا دريافتند كه با فريب شيطان و ستم بر خويش، آن محيط
آرام و پرنعمت را از دست دادهاند؛ ازاينرو در مقام توبه و انابه به درگاه خدا
برخاستند و لطف خدا نيز شامل حالشان گشت. آدم از پروردگار خود كلماتى رادريافت و
با آن كلمات توبه كرد. خداوند نيز توبه آنان را پذيرفت:
«فَتَلقَّى ءَادَمُ مِن رَبّهِ كَلِمتٍ فَتابَ عَليهِ إنَّهُ هوَ التَّوّابُ
الرَّحيمُ» (بقره/ 2، 37)، «قَالَا رَبَّنا
ظَلَمنَا أَنفُسَنا وَ إِن لَم تَغفِر لَنا وَ تَرْحَمنا لَنَكونَنَّ مِنَ
الخسِرِينَ» (اعراف/ 7، 23)، «ثُمَّ اجتَبهُ
رَبُّهُ فَتابَ عَلَيهِ وَ هَدَى». (طه/ 20، 122)[1]. الأمالى، ص 150 [2]. الميزان، ج 1، ص149- 150؛ عللالشرايع، ج 2، ص 302 [3]. التفسير الكبير، ج3، ص 27 [4]. كشفالاسرار، ج 1،ص 151 [5]. الميزان، ج 1، ص139 [6]. تفسير عياشى، ج 1،ص 36-/ 39؛ عللالشرايع، ج 2، ص 137؛ نورالثقلين، ج 1، ص 64- 65 [7]. الميزان، ج 1، ص150
اسم الکتاب : اعلام القرآن المؤلف : فرهنگ و معارف قرآن الجزء : 1 صفحة : 82