اعلام القرآن - فرهنگ و معارف قرآن

اسم الکتاب : اعلام القرآن المؤلف : فرهنگ و معارف قرآن الجزء : 1 صفحة : 73

پاسخ اين پرسش مى‌توان به جنّى بودن ابليس اشاره كرد [1]: «فَسَجَدُوا إِلّا إِبلِيسَ كَانَ مِن‌ الجِنّ فَفَسَقَ عَن أَمرِ رَبّهِ» (كهف/ 18، 50) بنابراين، استثناى ابليس از ملائكه در آيات، استنثاى منقطع است؛ گرچه درباره ماهيت ابليس آراى ديگرى نيز گفته شده است. (ظ ابليس)
در اين‌كه فرمان و زمان سجده چه وقت بوده، بيش‌تر مفسّران با استناد به آيه‌ «فَإِذا سَوَّيتُهُ و نَفَختُ فيهِ مِن روحِى فَقَعُوا لَهُ سجِدين‌/ پس چون او را آراستم و در او از روح خود دميدم، همگى براى او سجده كنيد» (حجر/ 15، 29) گفته‌اند: امر به سجده، پيش از تسويه و كامل شدن آدم و زمان امتثال آن، پس از تسويه و دميده شدن روح بوده است. [2] برخى برخلاف غالب مفسّران برآنند كه فرشتگان دو بار به سجده فرمان داده شده‌اند. [3]
بهشت آدم‌
در آيه‌ «وَ قُلنا يادمُ اسكُن أَنتَ وَ زَوجُكَ الجَنَّةَ/ و گفتيم اى آدم! تو و همسرت درٍبهشت جاى گزينيد» (بقره/ 2، 35) و نيز اعراف/ 7، 19 و طه/ 20، 117 از بهشت آدم سخن به ميان آمده است.
در اين‌كه مقصود از اين بهشت چيست، چندين نظر وجود دارد:
1. بسيارى از مفسّران از جمله حسن بصرى، عمروبن‌عبيد، واصل‌بن‌عطا و بسيارى از معتزله مثل جبايى، رمانى و ابن‌اخشيد، آن را بهشت موعود مى‌دانند؛ به اين دليل كه «الجنة» عَلَم براى بهشت موعود است. [4] قرطبى نيز در تفسير خود همين رأى را برگزيده است. [5]
2. به گفته ابوهاشم، آن بهشت در آسمان قرار دارد؛ ولى بهشت موعود نيست. [6] به جبايى نيز نسبت مى‌دهند كه گفته است: آن بهشت در آسمان هفتم قرار داشته، دليل آن‌ «اهبِطوُا» است. وى «اهباط اوّل» را از آسمان هفتم به آسمان اوّل و «اهباط دوم» را از

[1]. الميزان، ج 8، ص24
[2]. مجمع‌البيان، ج 4،ص 618- 619؛ التفسير الكبير، ج 2، ص 212؛ تفسير صدرالمتألهين، ج 3، ص 4
[3]. كشف‌الاسرار، ج 3،ص 565؛ الفرقان، ج 1، ص 297؛ نمونه، ج 1، ص 181
[4]. مجمع‌البيان، ج 1،ص 194
[5]. تفسير قرطبى، ج 1،ص 208
[6]. مجمع‌البيان، ج 1،ص 194

اسم الکتاب : اعلام القرآن المؤلف : فرهنگ و معارف قرآن الجزء : 1 صفحة : 73

صيغة PDF

شهادة

الفهرست