اعلام القرآن - فرهنگ و معارف قرآن

اسم الکتاب : اعلام القرآن المؤلف : فرهنگ و معارف قرآن الجزء : 1 صفحة : 70

صحرا و هر پرنده آسمان را از زمين سرشت و نزد آدم آورد تا ببيند چه نام خواهد نهاد و آن‌چه آدم، هر ذى حيات را خواند، همان نام او شد؛ پس آدم، همه بهايم، پرندگان آسمان و همه حيوانات صحرا را نام نهاد؛ امّا براى او يار مناسبى يافت نشد. [1]
گفتنى است تورات راز آموزش اسما به آدم و گزارش آن به فرشتگان را چنين بيان كرده كه آدم در جست و جوى همتا بود و در اين كوشش ناموفق مانند؛ ولى از ديدگاه قرآن، تعليم اسما به آدم، ملاك خلافت او و جهت برترى‌اش بر ملائكه است.
سجده فرشتگان براى آدم عليه السلام‌
فرمان سجده فرشتگان بر آدم، در آيه‌ «و إِذ قُلنَا لِلمَلكةِ اسجدُوا لِأَدمَ ...» (بقره/ 2، 34) و آيات 61 اسراء/ 17؛ 116 طه/ 20؛ 50 كهف/ 18؛ 11 اعراف/ 7؛ 30 حجر/ 15؛ 73 ص/ 38 آمده است. در اين‌كه مقصود از اين سجده چه بوده و آيا به شخص آدم عليه السلام اختصاص داشته يا مربوط به همه ذرّيه او است و آيا همه ملائكه به سجده مأمور بودند، يا گروهى خاص، و زمان اين سجده، چه هنگامى بوده، مفسّران آراى گوناگونى دارند.
شيخ طوسى درباره اين سجده دو وجه را ذكر كرده است: وجه نخست كه در روايات شيعه نيز آمده و گروهى آن را برگزيده‌اند، قول قتاده، عدّه‌اى از اهل علم و اختيار ابن‌اخشيد و رمانى است. در اين وجه، امر به سجده براى تكريم و تعظيم شأن آدم بوده است. ملّاصدرا نيز اين وجه را پذيرفته است. [2] وجه ديگر، سخن جبايى، بلخى و گروهى است كه گفته‌اند: آدم براى سجده ملائكه، قبله قرار داده شده است. شيخ طوسى اين وجه را نادرست مى‌داند. [3] فخررازى بر دو وجه پيشين، وجه سومى افزوده؛ مبنى بر اين‌كه اين سجده، به معناى خضوع و فرمان‌بردارى بوده و نه جبين بر خاك نهادن در برابر آدم. به گفته او، مسلمانان اجماع كرده‌اند كه اين سجده، سجده عبادتى نبوده. وى قول دوم را ترجيح داده است. [4] براساس روايتى از امام‌رضا عليه السلام سجده فرشتگان، پرستش خداوند از

[1]. كتاب مقدس، پيدايش2: 19
[2]. تفسيرصدرالمتألهين، ج 3، ص 7-/ 9
[3]. التبيان، ج 1، ص150؛ مجمع البيان، ج 1، ص 189
[4]. التفسير الكبير، ج2، ص 213

اسم الکتاب : اعلام القرآن المؤلف : فرهنگ و معارف قرآن الجزء : 1 صفحة : 70

صيغة PDF

شهادة

الفهرست