اعلام القرآن - فرهنگ و معارف قرآن

اسم الکتاب : اعلام القرآن المؤلف : فرهنگ و معارف قرآن الجزء : 1 صفحة : 55

آدم‌
احمد على ناصح‌
آدم: نخستين انسان آفريده شده از خاك و نخستين پيامبر
لغويان در مبدأ اشتقاق آدم و نيز عربيّت يا ورود آن از زبان ديگر، بر يك رأى نيستند.
برخى آن را در اصل، عبرى و از واژه ادَم و ادَمه، به معناى زمين يا خاك سطح زمين‌ [1] و برخى نيز آن را در اصل سريانى دانسته‌اند. گويا كاربرد دو صورت مذكر و مؤنث آن (ادَم و ادَمه) باهم در سِفْرِ پيدايش به معناى خاكى (ساخته شده از خاك)، منشأ قول به عبرى بودن اين واژه و تقويت آن شده است.
كسانى‌كه ريشه آن را عربى مى‌دانند، با توجّه به كاربرد ريشه اين واژه، درباره مبدأ اشتقاق آن احتمال‌هايى را ذكر كرده‌اند. جوهرى، «اديم» را به معناى روى زمين، «ادَمه» را باطن پوست، الگو و اسوه، و «ادمه» را به معناى گندم‌گونى، و «آدم» را به معناى گندم‌گون دانسته است. [2] ابن‌اثير، «ادام» و «ادم» به معناى خورش را از موارد كاربرد اين مادّه مى‌شمارد. [3] ابوعبيد، ريشه همه اين موارد را «ادم‌الطعام» مى‌داند؛ چون طعام با ادام گوارا مى‌شود. به نظر ابن‌فارس نيز ريشه همه اين معانى اصلِ واحد «ادم» به معناى موافقت و ملايمت است. [4]
طبق رأى برخى مانند زمخشرى، آدم اسم عجمى، مانند آزر، عازر، عابر، شالخ و فالغ بوده و از كلمه‌اى ديگر گرفته نشده است. [5] ابن‌عاشور ضمن ردّ مشتق بودن اين كلمه، با استدلال به اين‌كه اين نام نزد عرب و غيرعرب شناخته شده بوده و اين هر دو از خانواده‌

[1]. تفسير كتاب مقدس،ج 1، ص 148
[2]. الصحاح، ج 5، ص1859، «آدم»
[3]. النهايه، ج 1، ص32، «آدم»
[4]. مقاييس اللغه، ج1، ص 71- 72، «أدم»
[5]. الكشاف، ج 1، ص125؛ تفسير صدرالمتألهين، ج 2، ص 319

اسم الکتاب : اعلام القرآن المؤلف : فرهنگ و معارف قرآن الجزء : 1 صفحة : 55

صيغة PDF

شهادة

الفهرست