اسم الکتاب : اعلام القرآن المؤلف : فرهنگ و معارف قرآن الجزء : 1 صفحة : 492
ابوعبيده، گذشته از
فعاليتهاى رزمى، در چند برنامه تبليغى نيز حضور داشت. گفتهاند كه پيامبر او را
پس از درخواست مُبلّغ از سوى اهالى نجران، به آنها معرفى كرد[1] و چون اهالىنجران به شكايت از
كارگزارشان نزد پيامبر آمده، از او خواستند تا كسى را براى برقرارى عدالت به
ديارشان بفرستد، حضرت، ابوعبيده را با وصف «قوى امين» به آن ديار فرستاد.[2] ابوعبيده پس از پيامبر
صلى الله عليه و آله ابوعبيده در وقايع سياسى-
اجتماعىِ پس از پيامبر نقشى برجسته داشت. او يكى از سه تن سازنده جريان سقيفه[3] و كسى بود كه به احتمال بسيار، پيش از
درگذشت رسول خدا، برنامههايى را در جلسات مخفى، براى خلافت طراحى كرده بود.[4] وى پس از تجمع انصار* در سقيفه، به
اتفاق ابوبكر* و عمر* به آنجا رفت و براى خاموش كردن انصارِ مدعىِ امارت، به آنان
گفت: شما نخستين يارىگر اسلام بوديد؛ مبادا نخستين كسانى باشيد كه آن را دگرگون
مىكنند![5] پس از فراهم شدن زمينه، وى يكى از دو
نامزد خلافت از طرف ابوبكر بود كه دربارهاش گفت: من به يكى از دو دوستم ابوعبيده
و عمر راضىام[6] و براى توجيه پيشنهاد خود، سخنى را به
پيامبر صلى الله عليه و آله نسبت داد كه: براى هر امتى امينى است و امين اين امت
ابوعبيده جراح است؛[7]
البته آن دو، پيشنهادِ ابوبكر را نپذيرفته، براى بيعت با او پيش آمدند. بنا به نقل
يعقوبى، ابوعبيده نخستين كسى است كه با ابوبكر بيعت كرد[8] و وقتى عدهاى چون عباس حاضر به بيعت نشدند و به على* عليه السلام
پيوستند، در نظر خواهىِ ابوبكر، ابوعبيده تطميع عباس را به وى پيشنهاد كرد تا
بدين طريق از اميرالمؤمنين عليه السلام جدا شود.[9] وى در اخذ بيعت اجبارى از
مردم و آرام كردن بحران پيشآمده نيز نقش آشكارى داشت[10] و براى توجيه عمل ابوبكر كه خود را بر على عليه السلام مقدم
مىدانست، صحتِ روايت[1]. المستدرك، ج 3، ص299 [2]. المستدرك، ج 3، ص297؛ كنزالعمال، ج 13، ص 215 [3]. تاريخ يعقوبى، ج2، ص 123 [4]. الكافى، ج 8، ص179- 180؛ تاريخ العرب، ص 196 [5]. تاريخ يعقوبى، ج2، ص 123 [6]. المعارف، ص 247 [7]. المعارف، ص 247 [8]. تاريخ يعقوبى، ج2، ص 123 [9]. همان، ص 124 [10]. شرح نهج البلاغه،ج 1، ص 284
اسم الکتاب : اعلام القرآن المؤلف : فرهنگ و معارف قرآن الجزء : 1 صفحة : 492