اسم الکتاب : اعلام القرآن المؤلف : فرهنگ و معارف قرآن الجزء : 1 صفحة : 294
گزارشهايى را ارائه
كردهاند. بر اساس روايتى از امام صادق عليه السلام، ابليس از زمان آدم به بعد نزد
انبيا حضور مىيافته است.[1] بديهى است كه به دليل عصمت انبيا، تلاشهاى گوناگون ايذايى و
وسوسههاى تعبانگيز ابليس، در نفوس پيامبران تأثيرى بر جاى نمىگذارد؛[2] بلكه به جهت مصالحى مانند امتحان آنان
بوده است.[3] اعمال فريبكارانه وى براى گمراهى
امّتهاى آنان گرچه موجب زحمات بيشترى براى پيامبران شد، هرگز مانع تحقّق اهداف و
آرزوهاى آنان نخواهد بود. (حج/ 22، 52) اهداف و شيوههاى ابليس قرآن كريم ابليس را دشمن
آشكار انسان شناسانده (يس/ 36، 60) از همين رو، ابليس پس از گرفتن مهلت از خداوند،
سوگند ياد كرد كه همه بنىآدم به جز مخلَصان را گمراه كند:
«قَالَ فَبِعزَّتِكَ لَأُغوينَّهم أَجمَعينَ* إِلَّا عِبادَكَ مِنهُم
المُخلَصِينَ» (ص/ 38، 82- 83) و در نخستين گام، به وسوسه آدم و حوّا پرداخت: «فوسوسَ لهما الشيطن». (اعراف/ 7، 20) خداوند
نيز هدف ابليس را در به گمراهى كشاندن انسانها:
«يُريدُ الشَّيطنُ أَن يُضلَّهم ضَللًا بَعيداً».
(نساء/ 4، 60) و نيز جهنّمى كردن آنها به روشنى بيان مىكند: «أو لَو كانَ الشيطنُ يَدعُوهم إلى عَذابِ السَّعير». (لقمان/ 31، 21)، «إِنَّما يَدعوا
حِزبَهُ لِيَكونوا مِن أَصحبِ السَّعيرِ». (فاطر/ 35، 6)
ابليس، هم در حوزه انديشه و هم در حوزه عمل، فعّاليت دارد و مىكوشد در ارتباطهاى
فردى، اجتماعى، سياسى و اقتصادى آدميان اخلال كند. او براى تحقّق مهمترين هدف خود
كه انحطاط انسان و انحراف او از صراط مستقيم است (اعراف/ 7، 16) اهداف ميانى و
راهكارهايى دارد كه قرآن، سخنان تهديدآميز وى بر ضدّ انسان را پس از مهلتيابى
بدين شرح باز گفته است: 1. تهاجم همه جانبه: ابليس
به خداوند گفت: چون مرا گمراه ساختى، من هم براى فريفتن آدميان بر سر راه راست تو
خواهم نشست و از پيش رو و پشت سر و طرف راست[1]. بحارالانوار، ج14، ص 172 [2]. كشفالاسرار، ج 6،ص 391 [3]. الميزان، ج 17، ص209
اسم الکتاب : اعلام القرآن المؤلف : فرهنگ و معارف قرآن الجزء : 1 صفحة : 294