اسم الکتاب : اعلام القرآن المؤلف : فرهنگ و معارف قرآن الجزء : 1 صفحة : 140
يك گروه، ساحرانى بودند كه
در حسّاسترين لحظهها، متوجّه خطاى خود شده، به خدا ايمان آوردند. (اعراف/ 7،
120- 121؛ طه/ 20، 70؛ شعراء/ 26، 46- 47) گروه ديگر، بزرگان بنىاسرائيل بودند: «فَما ءَامَنَ لِموسى إِلَّا ذُرّيَّةٌ مِن قَومِه عَلى خَوفٍ
مِن فِرعَونَ و مَلَإِيهِم أَن يَفتِنَهُم سرانجام كسى به
موسى ايمان نياورد، مگر فرزندانى از قوم وى در حالى كه بيم داشتند فرعون و سران
آنان، ايشان را بيازارند». (يونس/ 10، 83) به گفته علّامه طباطبايى، ضمير در
«قومه» به موسى باز مىگردد و مقصود از ذرّيّه، قوم موسى و نيز بعضى از ضعفاى
بنىاسرائيل در برابر بزرگان اين قوم است؛ هرچند بنىاسرائيل، همگى در بند قبطيان
بودهاند، عادت صاحبان قدرت و ثروت در اين گونه موارد، حفظ موقعيّت اجتماعى خود و
تقرّب به جبّاران است. بزرگان بنىاسرائيل نيز از اظهار ايمان به موسى ناتوان
بودهاند. داستان بنىاسرائيل در
قرآن بهترين گواه براى نشان دادن عدم ايمان شمار بسيارى از مخالفان موسى[1] و پيامبران پس از او در ميان
بنىاسرائيل است؛ چنانكه قارون نيز با ستم بر قوم موسى و همراهى با آلفرعون، وصف
شده است: «إِنَّ قرونَ كانَ مِن قَومِ موسى فَبَغى عَلَيهِم». (قصص/ 28، 76) مؤمن آلفرعون قرآن در برابر تبيين
استكبار و فساد آل فرعون، از مؤمن آلفرعون ياد و سخنان حكمتآميز وى را به تفصيل
بيان مىكند. (غافر/ 40، 28- 34 و 38- 44) برخلاف نظر برخى مفسّران، اين شخص از
قبطيان بوده است، نه از بنىاسرائيل؛[2] چنان كه به آل فرعون، با «ياقوم» خطاب مىكند و آنان را داراى ملك و
حكومت مىداند: «يقَومِ لَكُمُالمُلكُ اليومَ ظهِرينَ فِىالأَرضِ فَمَن
يَنصُرُنا مِن بَأسِ اللّهِ إِن جاءَنا اى قوم من! امروز
فرمانروايى از آن شما است و] بر اين سرزمين چيرهايد و لى] چه كسى ما را از بلاى
خدا- اگر به ما برسد- حمايت خواهد كرد؟» (غافر/ 40، 29) با توجّه به اينكه
بنىاسرائيل در آن زمان[1]. الميزان، ج 10، ص112 [2]. مجمعالبيان، ج 8،ص 811
اسم الکتاب : اعلام القرآن المؤلف : فرهنگ و معارف قرآن الجزء : 1 صفحة : 140