۲. جمع به معناى نگارش قرآن با ادوات گوناگون؛ ولى با آيات و سور پراكنده يا آيات ترتيب يافته و سور پراكنده و هر سوره بر رقعه اى از رقاع.
۳. جمع به معناى نوشتن قرآن؛ به گونه اى كه آيات پشت سر هم آمده و سوره مرتب گرديده و در يك صحيفه جمع شده باشد.
۴. جمع به معناى نسخه بردارى از آن بر يك قرائت متواتر در يك مصحف: نگارنده معتقد است كه معناى اول و دوم، در زمان پيامبر اتفاق افتاده است و معناى سوم، در زمان خلافت ابوبكر و معناى چهارم، در زمان عثمان واقع شده است.
اما براى اثبات ادعاى خويش (جمع به معناى دوم در عصر پيامبر صلى الله عليه و آله)، مسئله كتابت در عصر پيامبر و موقعيت و تعداد كاتبان وحى را مطرح كرده و توضيح داده است. نويسنده با اينكه بين جمع قرآن و تدوين قرآن فرق قائل شده است، ولى معتقد است كه پيامبر اهتمام زيادى به تدوين قرآن هم داشته است. لذا شواهدى براى اين امر در كتب تاريخ و سيره و حديثى و قرآنى پيدا نموده است؛ هر چند اشاره اى به آرا و نظريات ابوالفتوح رازى در اين باره ننموده و گويا مطلبى از ايشان در تأييد خود نيافته است. ضمناً در ذيل آيه شش سوره حجر: «إِنّا نَحْنُ نَزَّلْنَا الذِّكْرَ» به صراحت از صيانت قرآن در گذشته و حال و آينده سخن مى گويد و تأكيد مى كند كه اين وعده الهى است. [1]
مصحف على بن ابى طالب عليه السلام: نويسنده در پايان اين فصل و در بحثى مرتبط با مباحث جمع قرآن، به بررسى و تحليل ماهيت مصحف امام على عليه السلام، ويژگيها و سرانجام آن پرداخته است. البته اين قسمت نيز از نظريات ابوالفتوح خالى است؛ هر چند ابوالفتوح گاهى از قرائت امير مؤمنان در برابر مصحفهاى ديگر ياد مى كند. [2]

[1] روض الجنان، ج ۱۱، ص ۳۱۱.

[2] به عنوان نمونه ر.ك: همان، ج ۱۸، ص ۳۰۷؛ ج ۲۰، ص ۳۵۶.