است، اما متأسفانه در مواردى خود گرفتار اين مشكل شده و اسرائيليات را وارد تفسير خود كرده است كه آقاى شعرانى بر وى خرده گرفته است. [1]
اكنون به رغم ميل باطنى و با كمال تأسف از وجود اين جعليات در تفسير ابوالفتوح، به مواردى از اسرائيليات در تفسير وى اشاره مى كنيم:
۱. در مورد خلقت آدم: هنگامى كه آدم از بهشت به زمين فرود آمد، قد او چندان بلند بود كه سرش به آسمان مى ساييد و به اين دليل موهايش ريخت و تاسى سر او به فرزندانش نيز به ارث رسيد. [2]
۲. آفرينش همسر آدم: خدا خواب را بر آدم مستولى كرد و آن گاه از يكى از استخوانهاى چپ سينه او، استخوانى برداشت و جاى آن را با گوشت پر كرد. [3]
البته ادعاى وجود اسرائيليات در تفسير ابوالفتوح، به معناى مخدوش بودن اين تفسير باارزش نيست؛ بلكه هدف اين است كه با توجه به مقام و موقعيت اين اثر گرانسنگ نزد اهل تحقيق، خيال نشود كه كل مطالب آن صحيح است.

تحليل قصص در تفسير ابوالفتوح رازى

نخستين بار قصص قرآن به فارسى در ترجمه تفسير طبرى، كه در نيمه قرن چهارم هجرى به وسيله جمعى از علما و فقهاى ماوراء النهر صورت پذيرفت، در دسترس مسلمانان قرار گرفت. پس از آن در تفسير اسفراينى (تفسير شاهپور) و سپس در تفسير زاهد و سرانجام در تفسير سورآبادى قصص قرآن به فارسى آورده شد و مسلمانان فارسى زبان از آن تفاسير برخوردار شدند.
در اوايل قرن ششم تفسير روض الجنان و روح الجنان در بيست جلد نوشته شد. در اين

[1] ر.ك: روح الجنان، ج ۱، ص ۲۶ و ۴۲.

[2] روض الجنان، ج ۱، ص ۱۵۱. ر.ك: اسرائيليات و تأثير آن بر داستانهاى انبيا در تفاسير قرآن، ص ۲۳۶.

[3] همان، ص ۲۴۱؛ روض الجنان، ج ۱، ص ۱۴ ـ ۱۴۱.