۲. در ذيل آيه ۶۴ نسا: «وَ ما أَرْسَلْنا مِنْ رَسُولٍ إِلاّ لِيُطاعَ بِإِذْنِ اللّهِ» مى نويسد اين آيه دالّ بر بطلان قول مجبره است ؛ چون مجبّره مى گويند خداوند از مطيعان اطاعت مى خواهد و از عاصيان معصيت، و اصلاً خداوند اراده اطاعت و معصيت كرده ـ تعالى عن ذلك. [1]
۳. در آيات متعدد وظيفه پيامبر را فقط ابلاغ مى داند و خداوند مى فرمايد: ما تو را نفرستاديم تا وكيل ايشان باشى و ايشان را مجبور كنى به ايمان؛ فقط وظيفه تو ابلاغ است. اگر قبول كردند كه خوب؛ اما اگر قبول نكردند، ملامت بر ايشان است. [2]
۴. آيه ۵۷ نور: «لا تَحْسَبَنَّ الَّذِينَ كَفَرُوا مُعْجِزِينَ فِي الْأَرْضِ» مى نويسد كافران خداوند را عاجز نكردند؛ بلكه اگر خداوند بخواهد، مى تواند همه را مؤمن گرداند؛ ولى حكمت خداوند مخالف با جبر است. [3]
۵. آيه سيزده سجده: «وَ لَوْ شِئْنا لاَتَيْنا كُلَّ نَفْسٍ هُداها» . در ذيل آيه مى نويسد اگر خداوند مى خواست همه را هدايت مى كرد، ولى مصلحت در تكليف خلاف اين را اقتضا مى كند؛ چون بايد ايمان با اختيار باشد تا استحقاق مدح باشد. [4]
۶. در ذيل آيه شش بقره: «إِنَّ الَّذِينَ كَفَرُوا سَواءٌ عَلَيْهِمْ أَ أَنْذَرْتَهُمْ أَمْ لَمْ تُنْذِرْهُمْ لا يُو?مِنُونَ» مى نويسد اين آيه در حق كسانى است كه خداوند مى داند هرگز ايمان نخواهند آورد و مى خواهد كه پيامبر از آنان قطع اميد كند؛ چون نااميدى يكى از دو راحتى است و اين جز بر مذهب اهل عدل درست نيست و اين آيه پيامبر را دلخوشى مى دهد تا از كفر آنان دلتنگ نشود. [5]

گناه صغيره و كبيره

اين بحث پس از بحث جبر و اختيار، بحث مهمّى است و سابقه تاريخى هم دارد. بعد

[1] روض الجنان، ج ۶، ص ۶.

[2] روح الجنان، ج ۷، ص ۲۴۲.

[3] همان، ج ۸، ص ۳۳۱.

[4] همان، ج ۹، ص ۹۰.

[5] روض الجنان، ج ۱، ص ۱۱۳.