يكى از كارهاى شگرف ابوالفتوح رازى، همين ترجمه جمله ها و واژگان عربى به شيوه گرته بردارى است كه گاهى ترجمه را چنان نامأنوس ساخته كه شگفت آور به نظر مى رسد، ولى او چون اجزاى يك كلمه مركب را جدا جدا معادل سازى كرده باعث نامفهومى ترجمه او شده است؛ مانند:
ـ نماز آوردن، در ترجمه ايتاء الصلوة. (ج ۹، ص ۳۰۰) به جاى به جا آوردن نماز در مسجد.
ـ سوگند شكافتن، در ترجمه «نَكَثُوا أَيْمانَهُمْ» (همان، ص ۱۸۳) به جاى پيمان شكنى. چون سوگند شكسته مى شود، نه شكافته.
ـ فرمان يافتن، در ترجمه مردن و فوت كردن (ج ۱، ص ۱۴۰) در اينجا حذفى در كار است؛ چون فرمان براى اجابت و رحل اقامت در سراى ديگر است و اين تعبير گرته بردارى شده است.
ـ دادن خداوندان نزديكى، در ترجمه «إِيتاءِ ذِي الْقُرْبى» (نحل: آيه ۹۰) به جاى ترجمه بخشش به خويشاوندان (ج ۱۲، ص ۱۲). ممكن است در زبان عربى ذى القربى معنا داشته باشد، اما در فارسى خداوند نزديكى معنا نمى دهد.
ـ و نزديكى مكنيد به خواسته هاى يتيمان، در ترجمه «وَ لا تَقْرَبُوا مالَ الْيَتِيمِ» (انعام: آيه ۱۵۲) به جاى ترجمه: و به مال يتيم نزديك نشويد. (ج ۸، ص ۷۷).
بياييد به كشتزار خود، در ترجمه «فَأْتُوا حَرْثَكُمْ» (بقره: آيه ۲۲۳) (همان، ج ۳، ص ۲۲۹) كه در ترجمه هاى امروز آمده است: به كشتزار خود درآيى، كه در حقيقت معناى كنايى نزديكى با زن را دارد، اما در «فَأْتُوا حَرْثَكُمْ» كه بر اساس همان اسلوب گرته بردارى به صورت جدا جدا معنا شده، «فأتوا» به معناى «بياييد» آمده است.
از اين نمونه ها در ترجمه هاى ابوالفتوح رازى در متن ترجمه و در متن تفسير و حتى در ترجمه روايات وجود دارد.
۳. برابرسازى نهاده هاى فارسى براى واژگان تازى؛ يعنى براى اسامى و اعلام به