تهييج مردم با ذكر امثال، قصص و تجربه هاى كشف و شهود و بيان مثالب اهل عصيان است. حجم گسترده نقل اين گونه مطالب در تفسير روض الجنان از دانش ابوالفتوح در مسائل عرفانى خبر مى دهد و از سويى، نوعى اعجاب او را نشان مى دهد؛ چون برخى از مطالب عرفانى مذكور در تفسير پايه علمى و عقلانى ندارد و در مذاق اهل بيت نمى گنجد، اما با اين همه، مفسر ما بدون هيچ گونه حساسيتى نقل مى كند و اين در جايى است كه آن مطلب جنبه مثبت دارد و چنين مباحثى را گاهى با تعبير اهل معانى نقل مى كند؛ چنان كه در ذيل «مَنْ ذَا الَّذِي يَشْفَعُ عِنْدَهُ إِلاّ بِإِذْنِهِ» [1] مى نويسد:
«بعضى اهل معانى گفتند خداى تعالى به اين آيت دل بندگان خود به خود مى كشد عاجلاً و آجلاً؛ چنان است كه گفت: اى بنده! اگر راغب دنيايى، مراست از من خواه. و اگر اميد كرامت آخرت دارى به شفاعت شفيعى كه آن شفاعت به فرمان من است. پس در دنيا و آخرت گريز نيست تو را از من. فسبحان من لا وسيلة اليه اِلاّ به؛ سبحان آن خدايى كه با او هيچ وسيله نيست اِلاّ به او...». [2]
جالب اينجا است كه گاهى رازى سخنانى را از اهل وعظ نقل مى كند. رازى گويى كه خود در اين مجالس شركت مى كرده و منابع او صدر الواعظين بوده است:
«حسن بن محمد الواعظ گفت: بكر بن على المصيصى از جمله ابدال بود، سى سال بود كه بيمار بود. اصحابش او را گفتند: خواهى كه بهتر شوى از اين بيمارى؟ گفت: نه. گفتند: خواهى تا بميرى؟ گفت: نه. گفتند: چگونه؟ گفت: اگر از اين دوگانه يكى خواهم، خلاف آن خواسته باشم به خود كه خداى به من خواسته است و من نخواهم كه خواست من در خلاف خواست خداى بُوَد، مرا به اين فضول چه كار است». [3]

[1] بقره (۲): آيه ۲۵۵.

[2] روض الجنان، ج ۳، ص ۴۰۷.

[3] همان، ص ۱۸۶ ـ ۱۸۷.