جلد دوم تحقيق در تفسير ابوالفتوح

جلد دوم كتاب درباره احاديث نقل شده در تفسير است. آقاى عسكر حقوقى براى اين بخش از تفسير ابوالفتوح اهميت ويژه اى قائل شده و در آغاز جلد مقدمه اى طولانى (در ۲۸ صفحه) درباره معناى حديث، جايگاه و سير تدوين و تحقيق و نقد آن در عالم اسلام و به ويژه در عالم تشيع سخن گفته و سپس درباره اهتمام ابوالفتوح رازى به حديث مطالبى را بيان كرده است. وى در اين باره مى نويسد كه چون شيخ خود از مشاهير وعاظ رى بوده و اساساً تفسير او بر پايه رد آرا و عقايد فرق ديگر اسلامى استوار گرديده كه با زبان پارسى درى و لحن عوام پسند و عاميانه آن عهد ولى شيوه عالمانه به هم پيوسته و تلفيق شده، سخن بگويد. از سويى ديگر، چون از مشاهير علما و محدثين رى به شمار مى رفت و در نزد عامه مردم مقبوليت داشت، نقل روايات او قابل توجه است؛ چون او اين مطالب را با استناد به آيات قرآنى و احاديث نبوى و علوى عرضه داشته است. تكيه گاه منحصر به فرد شيخ در بيان مسائل كلامى و فقهى و تحليل و تجزيه آن و رد عقايد مخالفان و اثبات و تأييد آراى آنان فقط آيات و احاديث است. از اين رو، انعكاس احاديث نبوى و سخنان ائمه هدى عليهم السلام در تفسير كبير شيخ آشكار مى شود و جا دارد كه در باب احاديث تفسير تتبع مستقلى انجام گيرد.
آن گاه به شمارش و دسته بندى اين روايات در اين مقدمه مى پردازد و سپس از كارهاى خود در اين جلد مانند چگونگى دسته بندى، ترجمه، استخراج منابع و تنظيم آن سخن مى گويد. اكنون جهت گزارش اجمالى از اين مطالب به نمونه هايى از بحث اين جلد اشاره مى گردد:
۱. حديث در اصطلاح عبارت است از گفتار رسول اكرم صلى الله عليه و آله و حكايت و احوال و افعال آن حضرت و ائمه.