(۱)

ارزش ادبى تفسير ابوالفتوح رازى [1]

دكتر عسكر حقوقى

با اينكه تفسير ابوالفتوح را به جهاتى بايد در رديف آثار علمى قرن هشتم محسوب داشت و با وجود مطالب و معانى بزرگ و متنوعى كه مصنف پيش چشم داشته و از نظر فهم و درك معانى و تحليل و تجزيه و استدلال و استنباط و استنتاج آن مطالب پيچيده كلامى و فلسفى و الهى ناگزير به بسط مقال و ورود در لغات و تركيبات و اصطلاحات تازى بوده، با اين همه جانب سادگى و روانى عبارات نگاه داشته شده و اگر گهگاهى اسجاع و تجنيس در خلال آن به چشم مى آيد، بايد منصفانه قضاوت نمود كه آن نيز تصنعى نبوده و دور از اخلال معانى به روانى و سادگى برگزار شده است.
اينك چند نمونه از اسجاع تفسير:
۱. نمونه اى از سجع متوازى:
سپاس خداى را كه بردارنده اين ايوان است و آراينده آن به ماه و آفتاب و ستارگان است و دارنده دين به پيغمبرن و امامان است، و درود بر رسول او

[1] جموعه خطابه هاى نخستين كنگره تحقيقات ايرانى، دانشكده ادبيات و علوم انسانى مشهد، به كوشش دكتر غلامرضا ستوده، انتشارات دانشگاه تهران، اسفند ۱۳۵۳ش، ج ۲، ص ۱۰۰، ۱۲۶. به جهت تناسب اين مقاله با اين كتاب، همراه با مقاله ديگرى از مؤلف، در پايان جلد اوّل كتاب تحقيق در تفسير ابوالفتوح رازى ضميمه شد.