چون محنت به نهايت رسد، راحت پديد آيد. پيمانه چو پر شود، بگرداند سر...»
۴. و اين آن مثل سائر است كه گفته اند: رمتنى بدائها وانسلت.
و دگر مثل كه گفته اند: خذ اللصّ من ان يأخذك.
و ما گوييم: دزد باش و مرد باش (تفسير ابوالفتوح رازى، ج ۳، ص ۱۲۶). [1]
۵. چنان كه در مثل پارسيان گويند: شهرى بدو مير زود گردد ويران
اين هم آن مثلى است، به معنى آنكه گفت: «بَل اَكثَرَهُمْ لا يَعلَمُونَ» ؛ بل بيشترينه ايشان ندانند از آنكه انديشه نكنند بر سبيل وعظ و تذكير... (تفسير ابوالفتوح رازى، ج ۴، ص ۴۸۹). [2]

ب) امثال تازى

۱. و اين مثل مشهور است كه گفتند: اتّق شرّ من احسنت اليه؛ از شرّ آن كس بترس كه به او نيكويى كرده باشى (تفسير ابوالفتوح رازى، ج ۲، ص ۶۱۳). [3]
۲. آن گه حق تعالى باز نمود كه ايشان چراتكذيب كردند اين كتاب را؟ گفت: براى آنكه ندانستند به دروغ داشتند و در مثل گفته اند:
الناس أعداء ما جهله (تفسير ابوالفتوح رازى، ج ۳، ص ۲۵). [4]
۳. و اين هم چنان است كه «لَكُمْ دِينُكُمْ وَ لِيَ دِينِ» [5] و چنان كه در مثل گويند: كلّ شاة برجلها ستناط (تفسير ابوالفتوح رازى، ج ۳، ص ۲۵). [6]
۴. ايشان از او بياموختند و آن را دست افراز خود كردند و گفتند: «فَأَكَلَهُ

[1] روض الجنان، ج ۱۱، ص ۵۶.

[2] همان، ج ۱۶، ص ۳۲۱.

[3] همان، ج ۹، ص ۲۹۹.

[4] همان، ج ۱۰، ص ۱۵۰.

[5] الكافرون (۱۰۹): آيه ۶.

[6] روض الجنان، ج ۱۰، ص ۱۵۱.