2 ـ احترام به استاد

مـعـلّم و مـربّى ، پدر روحانى و پرورش دهنده قلب و روح انسان است كه بايد خالصانه ترين احـتـرامـهـا را بـرايـش قـائل شـد و او را بـيش از همه كس ارج نهاد چرا كه معلم ، جانشين پيامبر و شغل او، شغل انبياست .

امام زين العابدين (ع ) براى بزرگداشت وتكريم معلّم حقوقى را واجب دانسته مى فرمايد:

(وَ حَقُّ سائِسِكَ بِالْعِلْمِ.) حق معلّمت اين است كه :

ـ (اَلتَّعْظيمُ لَهُ وَالتَّوْقيرُ لَِمجْلِسِه ) از او تجليل كرده ، مجلسش را گرامى بدارى .

ـ (وَ حُسْنُ الاِْسْتِماعِ اِلَيْهِ وَ الاِْقْبالُ عَلَيْهِ) به سخنانش ، خوب گوش كنى و [با روى خوش ] با او رو به رو شوى .

ـ (وَ اَنْ لا تَرْفَعَ عَلَيْهِ صَوْتَكَ) صدايت را نزد او بلند نسازى .

ـ (وَ لا تـُجيبَ اَحَداً يَسْاءَلُهُ عَنْ شَىْءٍ حَتّى يَكُونَ هُوَالَّذى يُجيبُ) اگر كسى چيزى از او پرسيد، تو پاسخ نداده [بگذارى ] تا خودش پاسخ بدهد.

ـ (وَ لا تُحَدِّثَ فى مَجْلِسِه اَحَداً) در محضر استاد با هيچ كس سخن نگويى .

ـ (وَ لا تَغْتابَ عِنْدَهُ اَحَداً) نزد او از هيچ كس بدگويى نكنى .

ـ (وَ اَنْ تَدْفَعَ عَنْهُ اِذا ذُكِرَ عِنْدَكَ بِسُوءٍ) اگر پيش تو از معلّم بدگويى شد، از او دفاع كنى .

ـ (وَ اَنْ تَسْتُرَ عُيُوبَهُ وَ تُظْهِرَ مَناقِبَهُ) عيبهايش را بپوشانى و خوبيهايش را برافشانى .

ـ (وَ لا تُجالِسَ لَهُ عَدُوّاً وَ لا تُعادِىَ لَهُ وَلِيّاً) با دشمنش دوستى و با دوستش دشمنى نكنى .

ـ (فـَاِذا فـَعَلْتَ ذلِكَ شَهِدَ لَكَ مَلائِكَةُ اللّهِ بِاَنَّكَ قَصَدْتَهُ وَ تَعَلَّمْتَ عِلْمَهُ لِلّهِ جَلَّ اسْمُهُ لالِلنّ اسِ)(266) اگـر چنين كردى [كه برشمردم ] فرشتگان خدا گواهى دهند كه تو آهنگ آن معلم را داشته ، دانشش را براى خداى بزرگ آموخته اى ، نه براى مردم .

مردان خدا و عالمان راستين ، تا در قيد حيات بودند هرگز ياد و احترام آموزگاران وارسته خويش را از ياد نمى بردند، بلكه با زيباترين كلمات از آنان ياد مى كردند و بهترين درودها را نثار روحـشـان مى نمودند؛ امام خمينى وقتى در آثارش به مناسبتى از استاد عرفانش ـ مرحوم آيت اللّه شاه آبادى ـ نام مى برد، مى نويسد:

شيخ عارف كامل ، روحى فداه .

و در بيانيه اى كه به مناسبت شهادت فرزند استاد صادر كرد، فرمود:

(ايـن شـهـيـد عـزيـز... فرزند برومند شيخ بزرگوار ما بود كه حقّاً حقِ حيات روحانى به اين جانب داشت كه با دست و زبان از عهده شكرش برنمى آيم .)(267)

شهيد مطهرى در آثارش از استاد خود چنين ياد مى كند:

(حضرت استاد، علاّمه طباطبايى روحى فداه )(268)

آورده انـد: (هنگامى كه ميرزا حبيب اللّه رشتى (ره ) به سوى صحن امير مؤ منان (ع ) مى رفت تا درس بگويد، وضو مى گرفت ، سوره مباركه (يس ) را در بين راه از حفظ مى خواند تا به درِ قـبـله صحن مى رسيد، آن گاه ، خواندن سوره را در كنار آرامگاه استاد خود ـ شيخ انصارى (ره ) ـ بـه پـايـان مـى بـرد و ثوابش را به روان او نثار مى كرد و از روح آن مرد بزرگ استمداد مى جـسـت تـا بـهـتـر و روشـنـتـر بـراى صـدهـا طـلبـه دانـشـمـنـد و فاضل ، حقايق علمى را ايراد كند.)(269)

احترام به معلّم علاوه براينكه از نظر آداب و رسوم اجتماعى ضرورى است ، اثر وضعى ، معنوى و گـرانـقـدرى نـيـز در پـى دارد، از مـرحـوم آيـت الله حـائرى ـ مـؤ سـّس حـوزه عـلمـيـه قـم ـ نقل شده كه فرمود:

(تـوفـيـقـاتـى كـه در زنـدگـى نـصـيـب مـن شـد و در پـرتـو آن تـوانـسـتـم حـوزه را تـشـكـيل دهم ، همه مرهون خدماتى است كه به استادم ـ مرحوم سيد محمد فشاركى (ره ) ـ كرده ام ، زمـانـى ايـشـان بـيـمـار و زمـيـن گـيـر شـد و مـن مـدّت شـش مـاه بـه او خـدمـت كـردم و بـديـن عمل افتخار مى كنم .)(270)