حال مثلا اوّل شهريور سال 45 مى‌خواهد فاضل بر مؤنه خود را تخميس نمايد، بفرماييد كه زراعت شتوى كه سنبل و غلّه در خرمن و زراعت صيفى كه مانند علف در صحرا است از زيادى بر مؤنه و مشمول خمس هست يا از فوائد سال حاضر است و تا يك سال، مورد اذن صرف در مؤنه مى‌باشد.

ج‌

- از فوائد سال حاضر، محسوب است كه اگر حاصل آن را تا سال ديگر اين موقع، به مصرف مؤنه نرسانند خمس آن را بايد بدهند بشرط آن كه به بذر آنها خمس، تعلّق نگرفته باشد و يا خمس آن را داده باشند.

نحوه رسيدگى به حساب سال‌

س 323

- شخصى تا كنون، خمس نمى‌داده اكنون مى‌خواهد مال خود را تخميس كند داراى اثاث البيت و خانه‌اى است كه آن را به اقساط، خريده و مبلغى را از قيمت خانه، پرداخته و در ضمن، مبلغى هم پدرش به او بخشيده و چون كارمند دولت است اثاثيه خانه را از حقوق خريده خواهشمند است طرز حساب او را بيان فرمائيد.

ج‌

- بنظر حقير، هبه، جزء فوايد است و در صورتى كه از مؤنه سال زياد بيايد بايد خمس آن را بدهد و خمس اثاثيه منزل، در صورتى واجب است كه آن را از عوائدى كه سال، بر آن گذشته خريده باشد ولى اگر سال بر آن نگذشته صرف خريد اثاثيه منزل- كه مورد حاجت است- بنمايد خمس ندارد و هم چنين پول اقساط خانه را اگر از عوائدى كه سال بر آن نگذشته، داده باشد خمس ندارد و بدهكارى را هر سالى كه پرداخت، جزء مؤنه آن سال، حساب كند.

س 324

- شخصى سال گذشته زمينى را براى خانه خريده و بابت قيمت آن، چك داده و امسال وجه آن را ردّ كرده آيا اين وجه، مشمول خمس هست يا نه؟.

ج‌

- در فرض سؤال، اگر آن زمين را بنا كند و مورد حاجتش باشد و وجهى كه پرداخته از عوائد سال پرداخت باشد خمس ندارد.

س 325

- اگر كسى زمين بخرد براى استفاده و پول آن را در وسط سال خريد زمين، اداء كند آيا سر سال، بايد زمين را حساب كند يا موقعى كه زمين،