فراهم نمايد آيا براى پدر كه باغ خود را جهت كسب فرزندش فروخته لازم است خمس سرمايه آن مغازه را بپردازد و يا مربوط به پدر نيست و بر پسر واجب است؟.

ج‌

- در فرض سؤال اگر باغ، متعلّق خمس بوده و خمس آن را اداء نكرده بر خود پدر واجب است خمس آن را بدهد و اگر متعلّق خمس نبوده يا خمس آن را داده بوده بعد آن را سرقفلى و سرمايه كسب براى خود قرار داده است خمس، در اصل آن واجب نيست فقط به منافع آن اگر زائد بر مؤنه باشد تعلّق مى‌گيرد. بلى در صورت دوّم اگر پول باغ را ملك پسر نموده و پسر، صرف در سرقفلى و سرمايه نموده است بر پسر واجب است خمس تمام آن را بدهد مگر آن كه گيرنده سرقفلى، تعهّد ردّ آن را در موقع تخليه مغازه نكرده باشد و اذن استيفاء آن را از ديگرى نيز نداده باشد كه در اين فرض، مبلغ سرقفلى، جزء مخارج كسب است و خمس ندارد.

چيزى كه ملك جهت است خمس ندارد

س 301

- در نفت و چيزهائى كه از نفت درست مى‌شود خمس، لازم است يا نه؟.

ج‌

- به نظر اين جانب، نفت كه براى جهات مملكت، استخراج مى‌شود ملك جهت مملكت است و خمس ندارد.

س 302

- نمك و نفت كه بدست ما مى‌رسد و يقين داريم كه مستخرجين، خمس آنها را نداده‌اند بر ما واجب است كه خمس آنها را بدهيم يا نه؟.

ج‌

- بنظر اين جانب چون نفت براى جهت مملكتى استخراج مى‌شود مالك معيّن ندارد- نظير موقوفه- و لذا خمس ندارد و نسبت به نمك اگر اشخاص، آن را استخراج كنند و براى جهت مذكوره نباشد، تخميس آن اگر بحدّ نصاب برسد لازم است و اگر خريدار بداند متعلق خمس شده و اداء نشده بايد خمس آن را بدهد و اگر در رسيدن آن، بحد نصاب، شكّ داشته باشد خمس، واجب نيست.

س 303

- درآمد ملك يا مستغلّات موقوفه‌اى كه بايد پس از وضع مخارج، خرج روضه خوانى شود، بعد از برگزارى مجالس روضه، مبلغى زياد آمده كه براى روضه خوانى سال بعد، مانده آيا اين مبلغ زيادى، در سال بعد مثل ما زاد از