امر تخميسى نكرده و از نظر مادّى مى‌گويد قدرت ندارم به قيمت روز حساب كنم زيرا درآمد روزانه تقريبا دويست تومان است كه آن هم مخارج خانواده مى‌شود.

بفرماييد مى‌تواند به قيمت خريد حساب كند يا خير؟.

ج‌

- در فرض سؤال اگر عين مغازه را خريده‌ايد بايد خمس قيمت فعلى آن را بدهيد و اگر بعنوان سرقفلى بوده چنانچه خمس همان مقدارى كه بعنوان سرقفلى داده‌ايد، بپردازيد كافى است.

س 298

- سرقفلى- در موردى كه صحيح باشد- اگر از منافع سال، داده شود جزء مؤنه است يا نه؟ و در صورت زياد شدن يا كم شدن ارزش آن، چه حكمى دارد؟.

ج‌

- اگر مالك، به ذمّه گرفته كه در موقع خارج شدن مستأجر پولى را كه بعنوان سرقفلى داده، پس بدهد يا ملتزم شده كه اجازه يا حقّ بدهد كه از غير بگيرد به نحوى كه فعلا خود را مالك بداند در حكم سرمايه است و خمس دارد و الّا جزء مؤنه كسب است و خمس ندارد بلى اگر بعد بنحو شرعى، فروخت و پول آن را مصرف مؤنه سال ننمود خمس دارد و در صورت اوّل تا نفروخته زيادى قيمت خمس ندارد مگر آن كه شغل خود را خريد و فروش سرقفلى قرار داده باشد كه در اين صورت قيمت سر سال، ميزان است اگر چه نفروخته باشد.

س 299

- مغازه‌اى را اجاره نموده علاوه بر مال الاجاره معيّن، وجهى به اسم سرقفلى، بر وجه شرعى تعيين مى‌كنند و پس از گذشتن يك يا چند سال، ارزش آن سرقفلى، چندين برابر مى‌شود آيا اين گونه ترقّى و ارزش مالى كه فعلا پول نيست مشمول خمس مى‌شود يا نه؟.

ج‌

- تا نفروخته‌اند ترقّى قيمت سوقيّه، خمس ندارد و پس از فروش، زائد بر قيمت خريد، ربح همان سال است و بعد از رسيدن سال، بايد خمس آن را بپردازد.

س 300

- كسى كه دو باغ انگورى دارد يكى از آنها را فروخته و جهت فرزندش سرقفلى مغازه‌اى را خريدارى كرده و سرمايه مختصرى هم به او داده و فرزند، مشغول خريد و فروش شده كه از عوائد آن، مقدّمات و مخارج ازدواج خود را