س 10

- در رساله عمليّه فرموده‌اند: (ظهر شرعى در بعضى از مواقع سال چند دقيقه، پيش از 12 و در بعضى از مواقع سال چند دقيقه بعد از 12 مى‌باشد) بنا بر اين مرقوم فرمائيد كسى كه در چهار فصل سال، چند دقيقه، بعد از ساعت 12 نماز بخواند نمازش صحيح است يا نه؟.

ج‌

- با شكّ در دخول وقت، لازم است صبر كند تا يقين بدخول وقت پيدا كند يا دو شاهد عادل شهادت دهند و يا مؤذّن موثّق وقت شناس اذان بگويد.

س 11

- آيا در شبهاى مهتابى، واجب است، بعد از اذان صبح به مقدارى، اداء فريضه را تأخير انداخت تا سپيده فجر بر نور ماه غلبه محسوس پيدا كند، يا در اين باره، شبهاى مهتابى، و شبهاى ابرى يكسان است؟.

چنانكه استفاده اين معنى، از جواب حضرت ابى جعفر ثانى عليه السّلام در خبر علىّ بن مهزيار محتمل است، و يا آن كه نظر شريف، بر تفصيلى است كه مرحوم فقيه همدانى در مصباح الفقيه فرموده‌اند؟.

ج‌

- بنظر حقير وقت نماز صبح موقعى است كه فجر صادق طلوع كند، چه بيّن باشد چه نباشد، و تبيّن موضوعيّت ندارد، و طريقيّت دارد. بلى در موارد شكّ بايد علم به طلوع حاصل شود و فرقى بين شبهاى مهتابى و ابرى نيست.

س 12

- در صورتى كه كسى چندين روز طلوع فجر را رؤيت كند و اين روزها را بر اساس برج شمسى و با ساعت مضبوط يادداشت نمايد چنانچه بعد از گذشتن چند ماه يعنى در سال آينده مثلا كه همان ايّام از برج مطابق شبهاى مهتابى و يا ابرى باشد آيا مشاهده حسّى سال قبل، براى حكم به طلوع فجر اين شب‌ها كافى است (با اين كه ساعات طلوع و غروب هر روز با همان روز از ديگر سالهاى شمسى مساوى است) و يا اين كه اين مورد هم مشمول رؤيت تقديرى خواهد بود؟.

ج‌

- از هر طريقى كه علم حاصل شود كافى است و اللَّه العالم.

س 13

- بفرماييد نصف شب را كه آخر وقت نماز عشاء است بايد از طلوع فجر حساب كرد يا طلوع آفتاب؟.

ج‌

- نظر فقهاء عظام در باره نصف شب مختلف است. بعضى شب را