سپس به توصيف خداوندى كه اكرم الاكرمين است پرداخته مى‌فرمايد:

" همان كسى كه به وسيله قلم تعليم فرمود" (الَّذِي عَلَّمَ بِالْقَلَمِ‌).

در حقيقت اين آيات نيز پاسخى است به همان گفتار پيامبر ص كه فرمود" من قرائت كننده نيستم" يعنى همان خدايى كه به وسيله قلم انسانها را تعليم داد، و به انسان آنچه را نمى‌دانست آموخت، قادر است كه به بنده‌اى درس نخوانده همچون تو نيز قرائت و تلاوت را بياموزد.

جمله (الَّذِي عَلَّمَ بِالْقَلَمِ‌) تاب دو معنى دارد، نخست اينكه: خداوند نوشتن و كتاب را به انسان آموخت و قدرت و توانايى اين كار عظيم را كه مبدأ تاريخ بشر، و سرچشمه تمام علوم و فنون و تمدنها است، در او ايجاد كرد.

ديگر اينكه منظور اين است كه علوم و دانشها را از اين طريق و با اين وسيله به انسان آموخت.

خلاصه اينكه طبق يك تفسير منظور تعليم كتابت است، و طبق تفسير ديگر منظور علومى است كه از طريق كتابت به انسان رسيده است.

و در هر حال تعبيرى است پر معنى كه در آن لحظات حساس نخستين نزول وحى در اين آيات بزرگ و پر معنى منعكس شده است.

نكته‌ها:

1- آغاز وحى همراه با آغاز يك حركت علمى بود

اين آيات چنان كه گفتيم به اعتقاد غالب مفسران يا تمام آنها نخستين آياتى است كه بر قلب پاك پيامبر ص نازل شده است و با تابش نخستين اشعه وحى فصل‌