به عبارت ديگر انسان به وسيله دعا توجه و شايستگى بيشترى براى درك فيض خداوند پيدا مى‌كند، بديهى است كوشش براى تكامل و كسب شايستگى بيشتر عين تسليم در برابر قوانين آفرينش است، نه چيزى بر خلاف آن.

از همه گذشته «دعا» يك نوع عبادت و خضوع و بندگى است، و انسان به وسيله دعا توجه تازه‌اى به ذات خداوند پيدا مى‌كند، و همانطور كه همه عبادات اثر تربيتى دارد دعا هم داراى چنين اثرى خواهد بود.

و اينكه مى‌گويند: «دعا فضولى در كار خدا است! و خدا هر چه مصلحت باشد انجام مى‌دهد» توجه ندارد كه مواهب الهى بر حسب استعدادها و لياقتها تقسيم مى‌شود، هر قدر استعداد و شايستگى بيشتر باشد سهم بيشترى از آن مواهب نصيب انسان مى‌گردد.

لذا مى‌بينيم امام صادق عليه السلام مى‌فرمايد: ان عند الله عزّ و جلّ منزلة لا تنال الا بمسألة: «در نزد خداوند مقاماتى است كه بدون دعا كسى به آن نمى‌رسد»! [1].

دانشمندى مى‌گويد: «وقتى كه ما نيايش مى‌كنيم خود را به قوه پايان‌ناپذيرى كه تمام كائنات را به هم پيوسته است متصل و مربوط مى‌سازيم» [2].

و نيز مى‌گويد: «امروز جديدترين علم يعنى روانپزشكى همان چيزهائى را تعليم مى‌دهد كه پيامبران تعليم مى‌دادند، چرا؟ به علت اينكه روان پزشكان دريافته‌اند كه دعا و نماز و داشتن يك ايمان محكم به دين، نگرانى و تشويش و هيجان و ترس را كه موجب نيم بيشترى از ناراحتيهاى ما است برطرف مى‌سازد» [3] [4].

[1]- اصول كافى جلد 2 صفحه 338 باب فضل الدعاء و الحث عليه حديث 3.

[2]- آئين زندگى صفحه 156.

[3]- آئين زندگى صفحه 152

[4]- تفسير نمونه 1/ 639.