اسم الکتاب : يكصد و هشتاد پرسش و پاسخ المؤلف : مكارم شيرازى، ناصر الجزء : 1 صفحة : 205
در جواب اين سؤال، مفسران طرق مختلفى را پيمودهاند: بعضى گفتهاند «نسيان»
گاهى به معنى ترك نمودن چيزى است، هر چند آن را فراموش نكرده باشد، همان گونه كه
در داستان حضرت آدم مىخوانيم وَ لَقَدْ
عَهِدْنا إِلى آدَمَ مِنْ قَبْلُ فَنَسِيَ ... «ما با آدم عهد و پيمان بستيم و او فراموش كرد» (طه 115).
مسلماً آدم پيمان الهى را در مورد نخوردن از درخت ممنوع، فراموش نكرده بود،
ولى چون نسبت به آن بىاعتنائى كرد تعبير به فراموش شده است.
بعضى نيز گفتهاند «نسيانكننده» در حقيقت، دوست همراه موسى عليه السلام بود،
نه موسى، و پيامبر بودن او مسلّم نيست، حدّ اقل از نظر آيات قرآن، چنين چيزى ثابت
نيست، در آيات مورد بحث مىخوانيم كه دوست موسى عليه السلام افتادن ماهى به دريا و
زنده شدن و حركت او را ديده بود، و تصميم داشت اين مسأله را با موسى عليه السلام
در ميان بگذارد، ولى فراموش كرد، بنابراين فراموشكننده، تنها او بوده است، زيرا
او اين صحنه را مشاهده كرد، و اگر در جمله
«نَسِيا» به هر دو نسبت داده شده، از قبيل نسبت دادن
كار فرد به گروه است، كه بسيار رايج مىباشد.
و اگر گفته شود چگونه ممكن است مسألهاى به اين مهمى به فراموشى سپرده شود، در
پاسخ مىگوييم دوست موسى عليه السلام، معجزاتى مهمتر از آن ديده بود، بعلاوه آنها
در اين سفر استثنائى، به دنبال مسأله مهمترى بودند كه به خاطر آن فراموش كردن اين
صحنه جاى تعجّب نيست.
و اين كه فراموشى مزبور به شيطان نسبت داده شده ممكن است به خاطر اين باشد كه
جريان زنده شدن ماهى، ارتباط نزديكى با پيدا كردن آن مرد عالم داشت كه بنا بود،
موسى عليه السلام از علم او بهره بگيرد، و از آنجا كه شيطان كارش اغواگرى است و
مىخواهد هيچ كس به هدف مقدسش نرسد، يا ديرتر برسد، اين فراموشى را در ذهن «دوست موسى» عليه السلام به وجود آورد.
در بعضى از روايات از پيغمبر اكرم صلى الله عليه و آله نقل شده است كه هنگامى
كه ماهى حركت كرد و به دريا افتاد و راه خود را پيش گرفت و رفت، موسى عليه السلام
در خواب بوده، و دوستش (كه اين ماجرا را ديده بود) نخواست موسى عليه السلام را از
خواب بيدار
اسم الکتاب : يكصد و هشتاد پرسش و پاسخ المؤلف : مكارم شيرازى، ناصر الجزء : 1 صفحة : 205