از همه اينها گذشته فرضيه حد اكثر سرعت كه در بالا گفته شد، امروز در ميان دانشمندان متزلزل شده، هر چند «اينشتاين» در فرضيه معروف خودش به آن سخت معتقد بوده است.

دانشمندان امروز مى‌گويند امواج جاذبه بدون نياز به زمان، در آن واحد از يك سوى جهان به سوى ديگر منتقل مى‌شوند و اثر مى‌گذارند، و حتى اين احتمال وجود دارد كه در حركات مربوط به گستردگى جهان (مى‌دانيم جهان در حال توسعه است و ستاره‌ها و منظومه‌ها به سرعت از هم دور مى‌شوند) منظومه‌هائى وجود دارند كه با سرعتى بيش از سرعت سير نور از مركز جهان دور مى‌شوند (دقت كنيد).

كوتاه سخن اينكه مشكلاتى كه گفته شد هيچ‌كدام به صورت يك مانع عقلى در اين راه نيست، مانعى كه معراج را به صورت يك محال عقلى درآورد، بلكه مشكلاتى است كه با استفاده از وسائل و نيروى لازم، قابل حل است.

به هر حال مسأله معراج نه از نظر استدلالات عقلى غير ممكن است و نه از نظر موازين علم روز، و خارق العاده بودن آن را نيز همه قبول دارند بنابراين هرگاه با دليل قاطع نقلى ثابت شود بايد آن را پذيرفت‌ [1]. [2]

[1]- براى توضيح بيشتر به كتاب «همه مى‌خواهند بدانند» كه در زمينه معراج و شق القمر و عبادت در قطبين بحث كرده‌ايم مراجعه فرمائيد.

[2]- تفسير نمونه 12/ 17