نمى‌رسند؛ همانند خوارج و وهّابيها كه شرح حال آنها گذشت. اين گروه مصداق آيه شريفه محلّ بحث هستند.

3- آنها كه آيات الهى را با تفكّر و تدبّر تلاوت مى‌كنند، و به مضامين بلند آن مى‌انديشند، و حقيقت آيات الهى را درك مى‌كنند. اينها «عبادالرّحمن» هستند.

رسيدن به اين مقام اختصاص به گروه خاصّى ندارد؛ ممكن است يك فرد تحصيل نكرده هم در سايه لطف خداوند، و پرهيز از گناه، و اجتناب از غذاهاى حرام و شبهه‌ناك، به اين مقام بزرگ دست يابد. «كربلائى كاظم» در عصر و زمان ما، نمونه روشن اين مدّعاست. من اين پيرمرد نورانى را اوّلين بار حدود پنجاه سال قبل ديدم، در اطراف شهر ملاير، منطقه حسين‌آباد، در روستايى زندگى مى‌كرد. هنگامى كه انسان قيافه ظاهرى‌اش را به نظاره مى‌نشست، باور نمى‌كرد كه حتّى بتواند حمد و سوره‌اش را بطور صحيح بخواند. ولى شنيدم كه مردم مى‌گفتند او حافظ كلّ قرآن است! باور نكردم. گفتم: چطور؟ گفتند: او كشاورز پاكدامن و درستكار و هوشيارى است. روزى خسته و كوفته از مزرعه بر مى‌گشت، هنگامى كه به امامزاده روستا مى‌رسد، به آنجا مى‌رود تا زيارت و استراحتى كند، موقع استراحت به خواب مى‌رود در خواب به او مى‌گويند: آياتى از قرآن، كه بر سقف امامزاده نوشته شده را بخوان! مى‌گويد: من سواد ندارم، نمى‌توانم! بار ديگر به او دستور داده مى‌شود بخواند! مى‌گويد: «ناگاه متوجّه شدم كه قادر بر خواندن آيات قرآن هستم!» من او را آزمودم، كاملًا آيات قرآن را از حفظ بود، و بدون هيچ كم و كاستى آن را تلاوت مى‌كرد؛ حتّى هنگامى كه به قم آمده بود تا خدمت آيت الله العظمى بروجرودى رحمه الله برسد، برخى از طلّاب قسمتهايى از آيات مختلف قرآن را كنار هم چيده بودند و به صورت يك آيه قرائت كردند، او متوجّه شد، و مشخّص كرد كه هر قسمت از آنچه خوانده شده مربوط به كدام سوره مى‌باشد! عجيب‌تر اين كه اگر از او خواسته مى‌شد كه فلان آيه را بياورد. وى همانند كسى كه استخاره مى‌كند لاى قرآن را باز مى‌كرد و آيه مورد نظر، در