تعبير ديگر، قانون اگر از سوى واجب‌الاطاعه‌ترين شخص، يعنى خداوند، وضع شود، و كاملًا با مصلحت و فطرت انسان سازگار باشد، ولى ضمانت اجرا نداشته باشد، با عرض پوزش بايد گفت كه چنين قانونى اعتبار نخواهد داشت!

خداوند ضمانت‌هاى اجرايى مختلفى براى قوانين الهى در دنيا و آخرت در نظر گرفته است. ضامن اجراء قوانين الهى در دنيا، حدود و تعزيرات شرعى و قصاص و مانند آن است. همانگونه كه اقامه امر به معروف و نهى از منكر به عنوان يك وظيفه عمومى، و عكس‌العمل نشان دادن در برابر كارهاى ناشايست و زشت، و در تنگنا قرار دادن عامل منكر، ضامن اجرايى ديگرى براى برنامه‌هاى دينى در دنياست. و ضامن اجرايى اخروى تعليمات دينى، بهشت و جهنّم است.

بنابراين، نه تنها جهنّم و مجازات، امرى لازم و ضرورى و ضامن اجراى قوانين الهى است، بلكه طبق اين تفسير از نعمتهاى الهى محسوب مى‌شود! آيا نبايد در جامعه زندان باشد، و متخلّفان آزادانه در جامعه بگردند، و هر ظلم و جنايتى كه مايل باشند انجام دهند، و خواب خوش و آسايش و امنيّت را از مردم بگيرند! يا نه، زندان بايد باشد و متخلّفان زندانى شوند و مردم از شرّ آنان در امان! بدون شك شما گزينه دوم را انتخاب مى‌كنيد.

نتيجه اين كه وجود مجازات و جهنّم در نظام آفرينش به عنوان ضمانت اجرايى قوانين الهى لازم و ضرورى است؛ بلكه طبق آنچه گذشت از نعمتهاى الهى محسوب مى‌شود.

ماهيّت جهنّم!

جهنّمى كه عبادالرّحمن از شرّ آن به خدا پناه مى‌برند، و به صورت گسترده در آيات قرآن مجيد مطرح گرديده، و نزديك به هشتاد مرتبه در آيات قرآن تكرار گشته، و پيرامون مسائل مختلف آن بحث شده، چيست؟