انسانهاى غافل مى‌شناساند. از اين رو، خداوند در آيه 41 سوره روم مى‌فرمايد:

«ظَهَرَ الْفَسادُ فِى الْبَرِّ وَ الْبَحْرِ بِمَا كَسَبَتْ ايْدِى النّاسِ لِيُذيقَهُمْ بَعْضَ الَّذِى عَمِلُوا لَعَلَّهُمْ يَرْجِعُونَ» فساد، در خشكى و دريا به سبب كارهايى كه مردم انجام داده‌اند، آشكار شده است؛ خدا مى‌خواهد نتيجه بعضى از اعمالشان را به آنان بچشاند، شايد [به سوى حق‌] بازگردند.

بر اساس اين آيه، حوادث دردناك براى انسان غافل، لطف الهى محسوب مى‌شود؛ چه اين كه شايد اين گونه حوادث انسان گنهكار و غافل را بيدار كرده، به سوى حضرت حق بازگرداند. مثلًا از اين جهت كه دنياى امروز مبتلا به فحشا و فساد است، خداوند هم آنها را به مرض خطرناك «ايدز» مبتلا مى‌كند تا شايد اين بشر ناسپاس و فراموش كار با عذاب و حوادث تلخ از خواب غفلت بيدار گردد. و يا از اين رو كه دنياى امروز مبتلا به گناه بزرگ رباخوارى شده است؛ رباخوارايى كه بعضى كشورهاى جهان سوّم را در آستانه سقوط قرار داده است، خداوند هم آنها را به فاصله طبقاتى، جنگ‌ها و انقلاب‌هايى مبتلا مى‌كند كه باعث از بين رفتن تمدّن‌هاى بشريّت مى‌شود، تا شايد اين انسان بيدار شود.

پس اين بلاها كه موجب بيدارى انسان مى‌شود، در واقع از واهب الهى است.

براى روشن‌تر شدن اين فلسفه به مثال زير توجّه كنيد:

گاهى در خيابان‌هاى مسطّح و صاف و طولانى موانع و دست‌اندازهايى مشاهده مى‌شود كه از ظاهر حال، مسئولان عمداً آنها را ايجاد كرده‌اند. وقتى از علّت اين امر سؤال شود، مى‌گويند: در چنين خيابان‌هايى ممكن است راننده به خواب رود؛ براى بيدارى راننده و جلوگيرى از خطر تصادف، لازم است چنين دست‌اندازهايى ايجاد شود تا سبب بيدارى و هوشيارى راننده گردد.

دست‌اندازهاى جادّه زندگى بشر- كه در خواب غفلت فرو مى‌رود- نيز همين فلسفه را دارد چه اين كه اگر خواب رود و دست‌اندازى نباشد، در پرتگاه سقوط مى‌كند؛ ولى با وجود دست‌انداز گرچه متحمّل ناراحتى مى‌شود؛ ولى موجب‌