باشد؛ درس، كار و خريد و فروش ذكر خدا مى‌شود، و سكوتهايى كه مى‌كنيم، درباره اولياء اللَّه، معاد و يا مسائلى كه انگيزه الهى دارد فكر كنيم در اين صورت فكرمان هم خدايى مى‌شود. نگاهمان هم اگر داراى انگيزه الهى باشد ذكر اللَّه است.

مهم اين است كه اين قلب نميرد و زنده باشد؛ زنده ماندن قلب هم به ذكر، فكر و عبرت ميسّر مى‌گردد.

در كتاب «سفينة البحار» مادّه «وعظ» از «امالى صدوق» نقل مى‌كند كه:

«روى أنّهُ كتَب هارونُ الرّشيدُ إلى أبى الحسَنِ موسى بن جعفر عليه السلام: عِظْنِى و أَوْجِزْ، فكتَب إليه: ما مِنْ شَيْ‌ءٍ تَراهُ عَيْنُكَ إلّاوفيه مَوْعِظَة

؛ هارون الرشيد براى موسى بن جعفر عليه السلام نامه نوشت كه مرا موعظه كن. امام عليه السلام در جواب نوشت: آنچه چشمت مى‌بيند موعظه است» يعنى تمام اتفاقاتى كه در اطراف تو رخ مى‌دهد ديدن آن براى تو موعظه است.

در دعاى روز چهارم ماه مبارك رمضان مى‌خوانيم:

«اللّهُمَّ ... وَاذِقْنى فيهِ حَلاوَةَ ذِكْرِكَ‌

؛ خدايا شيرينى ذكر و ياد خويش را به من بچشان».

از آنجا كه عوامل غفلت در زندگى مادّى بسيار فراوان است و نيروها و وسوسه‌هاى شياطين از هر طرف به سوى انسان حمله‌ور مى‌شود، براى مبارزه با آن راهى جز ذكر كثير نيست و ذكر زياد يعنى توجّه به خدا با تمام وجود.

« «يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا اذْكُرُوا اللَّهَ ذِكْراً كَثِيراً* وَسَبِّحُوهُ بُكْرَةً وَأَصِيلًا»؛ اى كسانى كه ايمان آورده‌ايد! خدا را بسيار ياد كنيد و صبح و شام او را تسبيح گوييد». [1]

بايد در همه حال به ياد خدا بود. به هنگام عبادت، صحنه‌هاى گناه، به هنگام نعمت و به هنگام بلا و مصيبت. در حديثى كه در «صحيح ترمذى» و «مسند احمد» از ابوسعيد خدرى‌ از پيامبر اكرم صلى الله عليه و آله نقل شده است چنين مى‌خوانيم: از آن حضرت پرسيدند:

«أىُّ العِبادِ أفْضَلُ درجةً عِنْدَاللَّه يومَ القِيامَةِ

؛ كدام يك از بندگان در روز

[1] احزاب، آيه 41 و 42.