4- ذلّت ناپذيرى عاشوراييان‌

امام حسين عليه السلام و ياران همراه او، در اوصاف گوناگونى ممتاز بودند، ولى يكى از عالى‌ترين خصيصه‌هايى كه در آنان وجود داشت، ذلّت‌ناپذيرى و نستوهى آنان بود.

دشمن هر چه تلاش كرد كه آنان را به تسليم وادار كند و يا حتّى سخنى از آنان در تأييد خلافت يزيد بشنود، موفّق نشد. حسرت شنيدن يك كلمه حاكى از پشيمانى يا ضعف را بر دل دشمن باقى گذاشتند!

شعار

«هَيْهاتَ مِنَّا الذِّلَّةَ» [1]

و همچنين كلام ماندگار

«وَاللَّهِ لَاأُعْطِيكُمْ بِيَدِي إِعْطاءَ

الذَّلِيلِ، وَ لَاأَفِرُّ فَرارَ الْعَبيدِ

؛ به خدا سوگند نه به شما دست ذلّت مى‌دهم و نه همچون بردگان فرار خواهم كرد» [2] براى هميشه بر تارك تاريخ مى‌درخشد!

ابن ابى‌الحديد معتزلى در كتاب خود- به مناسبت شرح خطبه 51 نهج‌البلاغه- بحثى را با عنوان

«أُباةُ الضَّيْمِ وَ أَخْبارُهُمْ‌»

(سرگذشت ستم‌ناپذيران) مطرح مى‌كند و جمعى از ستم‌ناپذيران را در تاريخ اسلام نام مى‌برد. وى در ابتداى اين بحث مى‌نويسد:

«سَيِّدُ أَهْلِ الْإِباءِ الَّذي عَلَّمَ النَّاسَ الْحَمِيَّةَ وَ الْمَوْتَ تَحْتَ ظِلالِ السُّيُوفِ، إِخْتِياراً لَهُ عَلَى الدَّنِيَّةِ، أَبُوعَبْدِاللَّهِ الْحُسَيْنُ بْنُ عَلِىِّ بْنِ أَبِي‌طالِبٍ عَلَيْهِمَا السَّلامُ؛ عُرِضَ عَلَيْهِ الْأمانُ وَ أَصْحابُهُ فَأَنِفَ مِنَ الذُّلِ‌

؛ بزرگ و پيشواى ستم‌ناپذيران جهان كه درس غيرت و برگزيدن مرگ در سايه شمشيرها را بر ذلّت و خوارى به مردم جهان داد، حسين بن على- عليهما السلام- بود. بر او و يارانش امان عرضه كردند، ولى آنان تن به ذلّت ندادند». [3]

نه تنها امام حسين عليه السلام بلكه تمام يارانى كه با او در عاشوراى 61 هجرى كشته‌

[1]. احتجاج طبرسى، ج 2، ص 99.

[2]. ارشاد مفيد، ص 450.

[3]. شرح نهج‌البلاغه ابن ابى‌الحديد، ج 3، ص 249.