هيچ عمل كوچك و بزرگى را فروگذار نمى‌كند و همه آنها را شماره خواهد كرد.

و بدان كه خداوند فراموش نمى‌كند كه تو چه افرادى را با يك پندار و بهانه به قتل رسانده‌اى و با اتّهامات واهى دستگير كرده‌اى؟

همچنين‌ جوانكى شرابخوار و سگ باز را (اشاره به يزيد است) به ولايت عهدى خود رسانده‌اى. با اين كار، خودت را خوار كرده و دينت را نابود ساخته و مردم را تباه كرده‌اى! والسلام. [1]

اين نامه شجاعانه و متين و حساب شده امام عليه السلام آن هم در زمانى كه ظاهراً قدرتى در دست ندارد، در برابر سلطان ستمگر و جبّارى همچون معاويه كه همه چيز را در دست داشت، نامه‌اى كه گوشه‌هايى از تاريخ ننگين بنى اميّه را افشا مى‌كند و به نقد آن مى‌پردازد، نشان مى‌دهد كه امام عليه السلام حتّى در زمان قدرت معاويه نيز دست از وظيفه امر به معروف و نهى از منكر بر نمى‌داشت و با صراحت حكومت معاويه را غير اسلامى بلكه غير انسانى، معرّفى مى‌كرد.

امام عليه السلام در اين نامه به سه بخش از كارنامه سياه معاويه اشاره مى‌كند كه هر كدام از ديگرى شرم‌آورتر است:

نخست، ريختن خون افراد پاكباز و با تقوا و با ايمانى كه از بهترين الگوهاى جهاد و ظلم ستيزى بودند، مانند «حجر بن عدى» و «عمرو بن حمق»، و ديگر زنده كردن يك سنّت زشت جاهلى و مخالفت با قانون مسلم اسلامى «

الولد للفراش و للعاهر الحجر

»؛ و ديگر، سپردن پست‌هاى كليدى كشور اسلامى به افراد بدنام و بى آبرو و بى شخصيّت.

امام عليه السلام در اين نامه جهاد با دستگاه فرعونى معاويه را از آرزوهاى مهمّ خويش مى‌شمرد، و از تهديدهاى او كمترين هراسى به خود راه نمى‌دهد.

[1]. الامامة و السياسة، ج 1، ص 202- 204 و الغدير، ج 10، ص 160- 161.