هر چند در سال سوم هجرى در جريان جنگ «احد» حمزه و جمعى ديگر از مسلمانان به شهادت رسيدند و رهبرى مشركان در اين نبرد به عهده ابوسفيان بود، ولى بنى‌اميّه همچنان كينه «بدر» را در دل داشته و در پى انتقام از اسلام بودند.

ابوسفيان كه پس از آن، جنگ‌هاى ديگرى را بر ضدّ رسول خدا صلى الله عليه و آله رهبرى مى‌كرد و تا زمان فتح مكّه ايمان نياورده بود، در برابر لشكر عظيم اسلام كه براى فتح مكّه (سال هشتم هجرى) اطراف مكّه را گرفته بودند، تاب مقاومت نياورد و تسليم شد و به ظاهر اسلام آورد و به همراه او، پسرش معاويه نيز- به ظاهر- مسلمان شد. امّا به شهادت قراين واضح، هرگز اسلام آنان واقعى و از روى رغبت نبود.

امام على عليه السلام در چند جاى نهج البلاغه به اين نكته اشاره دارد كه ابوسفيان و معاويه و فرزندان آنان هرگز از روى رغبت اسلام را نپذيرفتند. از جمله در نامه 17 خطاب به معاويه مى‌فرمايد:

«وَ كُنْتُمْ مِمَّنْ دَخَلَ فِي‌ الدِّينِ: إِمَّا رَغْبَةً وَ إِمَّا رَهْبَةً

؛ شما از كسانى بوديد كه داخل اين دين شديد؛ امّا اين كار، يا براى دنيا بود و يا از ترس».

همچنين در نامه 16 مى‌فرمايد:

«فَوَالَّذِي فَلَقَ الْحَبَّةَ، وَ بَرَأَ النَّسَمَةَ، مَا أَسْلَمُوا وَ لكِنِ اسْتَسْلَمُوا، وَ أَسَرُّوا الْكُفْرَ، فَلَمَّا وَجَدُوا أَعْوانَاً عَلَيْهِ أَظْهَرُوهُ‌

؛ سوگند به آن كسى كه دانه را شكافت و انسان را آفريد، آنان (معاويه و عمرو عاص و هم دستان آنان) اسلام را نپذيرفتند، بلكه در ظاهر تسليم شده بودند و كفر را در سينه پنهان داشتند؛ امّا هنگامى كه ياورانى بر ضدّ اسلام يافتند، آنچه را پنهان كرده بودند، آشكار ساختند».

نقش اميرمؤمنان على عليه السلام در شكست مشركان قريش‌

بى ترديد نقش على عليه السلام در شكست مشركان قريش، نقشى اساسى و انكارناپذير بود و در جنگ‌هاى ديگر سهم بسزايى در شكست جبهه كفر داشت و همين سبب شد