(8) أَ لَمْ تَرَ إِلَى الَّذِينَ نُهُوا عَنِ النَّجْوى‌ ثُمَّ يَعُودُونَ لِما نُهُوا عَنْهُ وَ يَتَناجَوْنَ بِالْإِثْمِ وَ الْعُدْوانِ وَ مَعْصِيَةِ الرَّسُولِ وَ إِذا جاؤُكَ حَيَّوْكَ بِمالَمْ‌يُحَيِّكَ بِهِ اللَّهُ وَ يَقُولُونَ فِي أَنْفُسِهِمْ لَوْ لا يُعَذِّبُنَا اللَّهُ بِما نَقُولُ‌حَسْبُهُمْ جَهَنَّمُ يَصْلَوْنَها فَبِئْسَ الْمَصِيرُ

آيا نديدى كسانى را كه از نجوا (/ سخنان در گوشى) نهى شدند، سپس به كارى كه از آن نهى شده بودند باز مى‌گردند و براى انجام گناه و تعدّى و نافرمانى رسول خدا به نجوا مى‌پردازند، و هنگامى كه نزد تو مى‌آيند تو را تحيّتى (و خوشامدى) مى‌گويند كه خدا به تو نگفته است، و در دل مى‌گويند: «چرا خداوند ما را به خاطر گفته‌هايمان عذاب نمى‌كند»؟! جهنم براى آنان كافى است، وارد آن مى‌شوند، و چه بد فرجامى است!

شأن نزول:

كيفر نجواكنندگانِ بدجنس‌

در مورد آيه مورد بحث، دو شأن نزول نقل شده كه هر كدام مربوط به يك قسمت از آيه است:

نخست اين كه: جمعى از يهود و منافقان در ميان خودشان، جدا از مؤمنان، نجوا مى‌كردند و سخنان در گوشى مى‌گفتند، و گاه با چشم‌هاى خود اشاره‌هاى ناراحت‌كننده‌اى به مؤمنان داشتند، مؤمنان هنگامى كه اين منظره را ديدند گفتند: ما فكر مى‌كنيم خبر ناراحت‌كننده‌اى از بستگان و عزيزان ما كه به جهاد رفته‌اند به آنها رسيده و از آن سخن مى‌گويند، و همين باعث غم و اندوه مؤمنان مى‌شد، هنگامى كه اين كار را تكرار كردند مؤمنان به رسول خدا صلى الله عليه و آله شكايت نمودند، پيامبر صلى الله عليه و آله دستور داد: هيچ كس در برابر مسلمانان با ديگرى نجوا نكند، اما آنها گوش ندادند، باز هم تكرار كردند، آيه فوق نازل شد (و آنها را سخت بر اين كار تهديد كرد). [1]

در صحيح «بخارى» و «مسلم» و بسيارى از كتب تفسير، نقل شده كه گروهى از

[1] «مجمع البيان»، ذيل آيه مورد بحث؛ «بحار الانوار»، ج 17، ص 23؛ «قرطبى»، ج 17، ص 291.