(77) أَ وَ لَمْ يَرَ الْإِنْسانُ أَنَّا خَلَقْناهُ مِنْ نُطْفَةٍ فَإِذا هُوَ خَصِيمٌ مُبِينٌ‌ (78) وَ ضَرَبَ لَنا مَثَلًا وَ نَسِيَ خَلْقَهُ قالَ مَنْ يُحْيِ الْعِظامَ وَ هِيَ رَمِيمٌ‌ (79) قُلْ يُحْيِيهَا الَّذِي أَنْشَأَها أَوَّلَ مَرَّةٍ وَ هُوَ بِكُلِّ خَلْقٍ عَلِيمٌ‌

آيا انسان نمى‌داند كه ما او را از نطفه‌اى بى‌ارزش آفريديم؟! و او (چنان صاحب قدرت و شعور شد كه) به مخاصمه آشكار (با ما) برخاست!

و براى ما مثالى زد و آفرينش خود را فراموش كرد، و گفت: «چه كسى اين استخوانها را زنده مى‌كند در حالى كه پوسيده است»؟!

بگو: «همان كسى آن را زنده مى‌كند كه نخستين بار آن را آفريد؛ و او به هر مخلوقى داناست»!

شأن نزول:

آن كه نخستين بار آفريد، بار ديگر زنده مى‌كند

در غالب تفاسير نقل شده است: مردى از مشركان، به نام «ابى بن خلف» يا «امية بن خلف» و يا «عاص بن وائل» قطعه استخوان پوسيده‌اى را پيدا كرد و گفت: با اين دليل محكم، به مخاصمه با محمّد صلى الله عليه و آله برمى‌خيزم، و سخن او را درباره معاد ابطال مى‌كنم، آن را برداشت و نزد پيامبر اسلام صلى الله عليه و آله آمد (و شايد مقدارى از آن را در حضور پيامبر نرم كرد و به روى زمين ريخت) و گفت: چه كسى مى‌تواند اين استخوان‌هاى پوسيده را از نو زنده كند (و كدام عقل آن را باور مى‌كند).

آيات فوق و چهار آيه بعد از آن، كه مجموعاً هفت آيه را تشكيل مى‌دهد نازل شد، و پاسخ منطقى و دندان‌شكنى به او و همفكران او داد. [1]

[1] «مجمع البيان»، ذيل آيات مورد بحث؛ «اسباب نزول الآيات» واحدى نيشابورى، ص 246؛ «بحار الانوار»، ج 9، ص 281، و ج 18، ص 202؛ «جامع البيان»، ج 23، ص 38؛ «قرطبى»، ج 10، ص 68، و ج 15، ص 58.