شأن نزول:

آيه تطهير درباره چه كسانى است؟

گفتيم: اين آيه گرچه در لابلاى آيات مربوط به همسران پيامبر صلى الله عليه و آله آمده، اما تغيير سياق آن (تبديل ضميرهاى «جمع مؤنث» به «جمع مذكر») دليل بر اين است كه:

اين آيه محتوائى جداى از آن آيات دارد.

به همين دليل، حتى كسانى كه آيه را مخصوص به پيامبر صلى الله عليه و آله و على و فاطمه و حسن و حسين عليهم السلام ندانسته‌اند، معنى وسيعى براى آن قائل شده‌اند كه هم اين بزرگواران را شامل مى‌شود، و هم همسران پيامبر صلى الله عليه و آله را.

ولى، روايات فراوانى در دست داريم كه: نشان مى‌دهد آيه، مخصوص اين بزرگواران است، و همسران، در اين معنى داخل نيستند، هر چند از احترام متناسب برخوردارند. اينك بخشى از آن روايات را ذيلًا از نظر مى‌گذرانيم:

الف: رواياتى كه از خود همسران پيامبر صلى الله عليه و آله نقل شده و مى‌گويد: «هنگامى كه پيامبر صلى الله عليه و آله سخن از اين آيه شريفه مى‌گفت، ما از او سؤال كرديم كه جزء آن هستيم فرمود: «شما خوبيد اما مشمول اين آيه نيستيد»!

از آن جمله روايتى است كه «ثعلبى» در تفسير خود، از «ام سلمه» نقل كرده كه:

پيامبر صلى الله عليه و آله در خانه خود بود كه فاطمه عليها السلام «حريره‌اى» (نوعى غذا) نزد آن حضرت آورد، پيامبر صلى الله عليه و آله فرمود: «همسر» و دو فرزندانت «حسن» و «حسين» را صدا كن، آنها را آورد، سپس غذا خوردند بعد پيامبر صلى الله عليه و آله عبائى بر آنها افكند، گفت:

اللَّهُمَّ هَؤُلاءِ أَهْلُ بَيْتِي وَ عِتْرَتِي فَأَذْهِبْ عَنْهُمُ الرِّجْسَ وَ طَهِّرْهُمْ تَطْهِيراً:

«خداوندا اينها خاندان منند، پليدى را از آنها دور كن، و از هر آلودگى پاكشان گردان».

و در اينجا آيه‌ «انَّما يُرِيْدُ اللَّهَ» نازل شد ... من گفتم: آيا من هم با شما هستم اى رسول خدا!، فرمود:

انَّكِ الى‌ خَيْرٍ:

«تو بر خير و نيكى هستى» (اما در زمره اين گروه نيستى). [1]

[1] «مجمع‌البيان»، ذيل آيه مورد بحث؛ «بحار الانوار»، ج 35، ص 220- اين حديث به طرق ديگر نيز از «امّ سلمه» به همين مضمون نقل شده است به «شواهد التنزيل» حاكم حسكانى، ج 2، ص 30 به بعد مراجعه شود.