(54) وَ هُوَ الَّذِي خَلَقَ مِنَ الْماءِ بَشَراً فَجَعَلَهُ نَسَباً وَ صِهْراً وَ كانَ رَبُّكَ قَدِيراً

او كسى است كه از آب، انسانى را آفريد؛ سپس او را نسب و سبب قرار داد (و نسل او را از اين دو طريق گسترش داد؛) و پروردگار تو همواره توانا بوده است.

شأن نزول:

على عليه السلام، داماد پيغمبر صلى الله عليه و آله‌

قابل توجه اين كه: حديث معروفى در اينجا داريم كه در كتب شيعه و اهل تسنن نقل شده است، طبق اين حديث، آيه فوق درباره پيامبر صلى الله عليه و آله و على عليه السلام نازل شده؛ چرا كه پيامبر صلى الله عليه و آله دخترش فاطمه عليها السلام را به همسرى على عليه السلام در آورد و به اين ترتيب على عليه السلام هم پسر عموى پيامبر صلى الله عليه و آله و هم همسر دخترش بود، و اين است معنى «نسباً و صهراً». [1]

[1] «مجمع البيان»، ذيل آيه مورد بحث؛ «روح المعانى»، ذيل آيه مورد بحث؛ «بحار الانوار»، ج 35، ص 361، و ج 43، ص 106.

ا 51 وَ لَقَدْ وَصَّلْنا لَهُمُ الْقَوْلَ لَعَلَّهُمْ يَتَذَكَّرُونَ ا 52 الَّذِينَ آتَيْناهُمُ الْكِتابَ مِنْ قَبْلِهِ هُمْ بِهِ يُؤْمِنُونَ ا 53 وَ إِذا يُتْلى‌ عَلَيْهِمْ قالُوا آمَنَّا بِهِ إِنَّهُ الْحَقُّ مِنْ رَبِّنا إِنَّا كُنَّا مِنْ قَبْلِهِ مُسْلِمِينَ ا 54 أُولئِكَ يُؤْتَوْنَ أَجْرَهُمْ مَرَّتَيْنِ بِما صَبَرُوا وَ يَدْرَؤُنَ بِالْحَسَنَةِ السَّيِّئَةَ وَ مِمَّا رَزَقْناهُمْ يُنْفِقُونَ ا 55 وَ إِذا سَمِعُوا اللَّغْوَ أَعْرَضُوا عَنْهُ وَ قالُوا لَنا أَعْمالُنا وَ لَكُمْ أَعْمالُكُمْ سَلامٌ عَلَيْكُمْ لانَبْتَغِي الْجاهِلِينَ‌

ما آيات قرآن را يكى پس از ديگرى براى آنان آورديم شايد متذكر شوند!

كسانى كه قبلًا كتاب آسمانى به آنان داده‌ايم به آن (/ قرآن) ايمان مى‌آورند!

و هنگامى كه بر آنان خوانده مى‌شود مى‌گويند: «به آن ايمان آورديم؛ اينها همه حق است و از سوى پروردگار ماست؛ ما پيش از اين هم مسلمان بوديم»!

آنها كسانى هستند كه به خاطر شكيبائيشان، اجر و پاداششان را دو بار دريافت مى‌دارند؛ و به وسيله نيكى‌ها بدى‌ها را دفع مى‌كنند؛ و از آنچه به آنان روزى داده‌ايم انفاق مى‌نمايند.

و هر گاه سخن لغو و بيهوده بشنوند، از آن روى مى‌گردانند و مى‌گويند: «اعمال ما از آن ماست و اعمال شما از آن خودتان؛ سلام بر شما (سلام وداع)؛ ما خواهان‌جاهلان نيستيم»!

شأن نزول:

دانشمندان اهل كتاب اسلام مى‌پذيرند

در موردِ شأن نزول آيات فوق، مفسران و راويان خبر، رواياتِ گوناگونى نقل كرده‌اند كه قدرِ مشتركِ همه آنها يك چيز است، و آن: ايمان آوردن گروهى از علماى «يهود» و «نصارى»، و افراد پاكدل، به آيات قرآن و پيامبر اسلام صلى الله عليه و آله است.

از «سعيد بن جبير» نقل شده: اين آيات، درباره هفتاد نفر از كشيش‌هاى مسيحى نازل شده است كه «نجاشى» آنها را براى تحقيق، از «حبشه» به «مكّه» فرستاد،