ميدان مى‌رفتند، و پيامبر صلى الله عليه و آله را تنها مى‌گذاردند، آيه فوق نازل شد و اعلام كرد: در غير مورد ضرورت، شايسته نيست همه مسلمانان به سوى ميدان جنگ بروند، (بلكه گروهى در «مدينه» بمانند، و معارف و احكام اسلام را از پيامبر صلى الله عليه و آله بياموزند، و به دوستان مجاهدشان پس از بازگشت تعليم دهند). [1]

همان مفسر بزرگ، شأن نزول ديگرى به اين مضمون نيز نقل كرده است:

گروهى از ياران پيامبر صلى الله عليه و آله، براى تبليغ اسلام به ميان قبائل باديه‌نشين رفتند، باديه‌نشينان مقدم آنها را گرامى داشتند، و به آنها نيكى كردند، ولى بعضى به آنها ايراد گرفتند:

چرا پيامبر صلى الله عليه و آله را رها كرديد و به سراغ ما آمديد، آنها از اين نظر ناراحت و افسرده شدند، و به خدمت پيامبر صلى الله عليه و آله بازگشتند، آيه نازل شد و برنامه تبليغى آنها را تصويب كرد و از آنها رفع نگرانى شد. [2]

شأن نزول سومى نيز، در «تفسير تبيان» براى آيه فوق نقل شده، و آن اين كه:

باديه‌نشينان هنگامى كه مسلمان شدند، براى فرا گرفتن احكام اسلام، همگى به سوى «مدينه» حركت كردند، و اين سبب بالا رفتن قيمت اجناس و ارزاق، مشكلات و گرفتارى‌هاى ديگرى براى مسلمانان «مدينه» شد، آيه نازل گرديد و به آنها دستور داد: لازم نيست همگى شهر و ديار خود را خالى كنند، و براى فهم معارف اسلام به «مدينه» بيايند، بلكه كافى است گروهى اين عمل را انجام دهند. [3]

[1] «مجمع البيان»، ذيل آيه مورد بحث؛ «بحار الانوار»، ج 19، ص 156؛ «اسباب نزول الآيات» واحدى نيشابورى، ص 179؛ «زاد المسير»، ج 3، ص 351.

[2] «مجمع البيان»، ذيل آيه مورد بحث؛ «بحار الانوار»، ج 19، ص 156؛ «تفسير ابن كثير»، ج 2، ص 415؛ «درّ المنثور»، ج 3، ص 293.

[3] «التبيان»، ج 5، ص 323، ذيل آيه مورد بحث.