مردم با ما قطع رابطه كرده‌اند، چه بهتر كه ما هم از يكديگر قطع رابطه كنيم (درست است كه ما گنهكاريم، ولى بايد از گناهكار ديگرى خشنود نباشيم).

آنها چنين كردند، به طورى كه حتى يك كلمه با يكديگر سخن نمى‌گفتند، و دو نفر از آنان با هم نبودند، سرانجام پس از پنجاه روز توبه و تضرّع به پيشگاه خداوند، توبه آنان قبول شد، و آيه فوق در اين زمينه نازل گرديد. [1]

ا 122 وَ ما كانَ الْمُؤْمِنُونَ لِيَنْفِرُوا كَافَّةً فَلَوْلا نَفَرَ مِنْ كُلِّ فِرْقَةٍ مِنْهُمْ طائِفَةٌ لِيَتَفَقَّهُوا فِي الدِّينِ وَ لِيُنْذِرُوا قَوْمَهُمْ إِذا رَجَعُوا إِلَيْهِمْ لَعَلَّهُمْ يَحْذَرُونَ‌

و شايسته نيست مؤمنان همگى (به سوى ميدان جهاد) كوچ كنند؛ چرا از هر گروهى از آنان، طايفه‌اى كوچ نمى‌كند (و طايفه‌اى در مدينه بماند)، تا در دين (و احكام اسلام) آگاهى يابند و به هنگام بازگشت به سوى قوم خود، آنها را بيم دهند؟! شايد (از مخالفت فرمان پروردگار) بترسند، و خوددارى كنند!

شأن نزول:

وجوب تحصيل علوم دينى‌

مرحوم «طبرسى» در «مجمع البيان»، از «ابن عباس» چنين روايت كرده است:

هنگامى كه پيامبر صلى الله عليه و آله به سوى ميدان جهاد حركت مى‌كرد، همه مسلمانان به استثناى منافقان و معذوران، در خدمتش در حركت بودند، اما پس از آن كه آياتى در مذمت منافقان نازل شد، و مخصوصاً متخلفان جنگ «تبوك» را به باد ملامت گرفت، مؤمنان را بيش از پيش مصمم به شركت در ميدان‌هاى جهاد كرد، حتى در جنگ‌هائى كه پيغمبر صلى الله عليه و آله شخصاً شركت نمى‌كرد، (سريه‌ها)، همگى به سوى‌

[1] «مجمع البيان»، ذيل آيه مورد بحث؛ «سفينة البحار»، و «تفسير ابوالفتوح رازى»؛ «بحار الانوار»، ج 21، ص 218، 219 و 220؛ «تفسير على بن ابراهيم قمى»، ج 1، ص 296 و 297؛ «تفسير طبرى»، ذيل آيه مورد بحث و ...