جمعى از مردم «مكّه» به خدمت پيامبر صلى الله عليه و آله مى‌آمدند و از روى خدعه و نيرنگ اظهار اسلام مى‌كردند، اما همين كه در برابر قريش و بت‌هاى آنها قرار مى‌گرفتند به نيايش و عبادت بت‌ها مى‌پرداختند.

و به اين ترتيب مى‌خواستند از ناحيه اسلام و قريش هر دو آسوده‌خاطر باشند، از هر دو طرف سود ببرند و از هيچ يك زيان نبينند، و به اصطلاح در ميان اين دو دسته دو دوزه بازى كنند.

آيه فوق نازل شد و دستور داد مسلمانان در برابر اين دسته شدت عمل به خرج دهند. [1]

ا 92 وَ ما كانَ لِمُؤْمِنٍ أَنْ يَقْتُلَ مُؤْمِناً إِلَّا خَطَأً وَ مَنْ قَتَلَ مُؤْمِناً خَطَأً فَتَحْريرُ رَقَبَةٍ مُؤْمِنَةٍ وَ دِيَةٌ مُسَلَّمَةٌ إِلى‌ أَهْلِهِ إِلَّا أَنْ يَصَّدَّقُوا فَإِنْ كانَ مِنْ قَوْمٍ عَدُوٍّ لَكُمْ وَهُوَ مُؤْمِنٌ فَتَحْريرُ رَقَبَةٍ مُؤْمِنَةٍ وَ إِنْ كانَ مِنْ قَوْمٍ بَيْنَكُمْ وَ بَيْنَهُمْ ميثاقٌ فَدِيَةٌ مُسَلَّمَةٌ إِلى‌ أَهْلِهِ وَ تَحْريرُ رَقَبَةٍ مُؤْمِنَةٍ فَمَنْ لَمْ يَجِدْ فَصِيامُ شَهْرَيْنِ مُتَتابِعَيْنِ تَوْبَةً مِنَ اللَّهِ وَ كانَ اللَّهُ عَليماً حَكيماً

هيچ فرد با ايمانى مجاز نيست كه مؤمنى را به قتل برساند، مگر اين كه اين كار از روى خطا و اشتباه از او سر زند؛ و (در عين حال،) كسى كه مؤمنى را از روى خطا به قتل‌رساند، بايد يك برده مؤمن را آزاد كند و خون‌بهائى به كسان او بپردازد؛ مگر اين كه آنها خون‌بها را ببخشند. و اگر مقتول، از گروهى باشد كه دشمنان شما هستند (و كافرند)، ولى مقتول با ايمان بوده، (تنها) بايد يك برده مؤمن را آزاد كند (و پرداختن خون‌بها لازم نيست). و اگر از جمعيتى باشد كه ميان شما و آنها پيمانى بر قرار است، بايد خون‌بهاى او را به كسان او بپردازد، و يك برده مؤمن (نيز) آزاد كند. و آن كس كه دسترسى (به آزاد كردن برده) ندارد، دو ماه پى در پى روزه مى‌گيرد. اين (يك نوع تخفيف، و) توبه الهى‌است. و خداوند، دانا و حكيم است.

[1] «مجمع البيان»، ذيل آيه مورد بحث؛ «بحار الانوار»، ج 19، ص 146؛ «جامع البيان»، ج 5، ص 273؛ «تفسير ابن كثير»، ج 1، ص 546.