شأن نزول:

ازدواج با دختران يتيم‌

براى اين آيه، شأن نزول خاصى نقل شده و آن اين كه: قبل از اسلام، معمول بود بسيارى از مردم حجاز، دختران يتيم را به عنوان تكفّل و سرپرستى به خانه خود مى‌بردند، و بعد با آنها ازدواج كرده، اموال آنها را هم تملك مى‌كردند، و چون همه كار، دست آنها بود، حتى مهريه آنها را كمتر از معمول قرار مى‌دادند، و هنگامى كه كمترين ناراحتى از آنها پيدا مى‌كردند، به آسانى آنها را رها مى‌ساختند و حاضر نبودند حتى به شكل يك همسر معمولى با آنها رفتار نمايند. [1]

آيه فوق در اين زمينه نازل شد و به سرپرستان ايتام دستور داد در صورتى با دختران يتيم ازدواج كنند، كه عدالت را به طور كامل درباره آنها رعايت نمايند، و در غير اين صورت از آنها چشم‌پوشى كرده و همسران خود را از زنان ديگر انتخاب نمايند.

ا 7 لِلرِّجالِ نَصيبٌ مِمَّا تَرَكَ الْوالِدانِ وَ الْأَقْرَبُونَ وَ لِلنِّساءِ نَصيبٌ مِمَّا تَرَكَ الْوالِدانِ وَ الْأَقْرَبُونَ مِمَّا قَلَّ مِنْهُ أَوْ كَثُرَ نَصيباً مَفْرُوضاً

براى مردان، از آنچه پدر و مادر و خويشاوندان از خود بر جاى مى‌گذارند، سهمى است؛ و براى زنان نيز، از آنچه پدر و مادر و خويشاوندان مى‌گذارند، سهمى؛ خواه آن مال، كم باشد يا زياد؛ اين سهمى است تعيين شده و پرداختنى.

شأن نزول:

حكم ارث در ميان خويشاوندان‌

در عصر جاهليت عرب، رسم چنين بود كه تنها مردان را وارث مى‌شناختند و

[1] «فقه القرآن» قطب راوندى، ج 2، ص 95، 96 و 97؛ «تفسير قرطبى»، ج 5، ص 11؛ «تفسير آلوسى»، ج 4، ص 189 و «مجمع البيان»، ذيل آيه مورد بحث.