تفسير فشرده:

ترجيح «مرجوح» بر «راجح»

هيچ كس جز افرادى كه «مستقلات عقليه» را منكرند نمى‌توانند ترجيح «مرجوح» بر «راجح» را بپذيرد. يا به تعبير روشن‌تر هيچ انسانى در مقدم داشتن چيزى كه واجد مزاياى فراوانى است بر چيزى كه فاقد آنهاست، ترديد به خود راه نمى‌دهد.

آيا كسى را شنيده‌ايد كه به هنگام انتخاب يك معلم، شاگرد را بر استاد ترجيح دهد؟ يا به هنگام درمان بيمارى، يك طبيب عادى و كم تجربه را به طبيبى بزرگ و پرسابقه و با تجربه مقدم بشمرد؟ (بى‌آن‌كه امتياز ديگرى در كار باشد)، اگر به هنگام انتخاب فرمانده، افراد با تجربه و مدير و مدبر را رها كرده به سراغ تازه‌كاران بى‌تجربه برويم، همه در عقل ما ترديد مى‌كنند.

حتى آنها كه ترجيح «مرجوح» را بر «راجح»- به زبان- قبيح نمى‌شمرند، هرگز در عمل از اين اصل اساسى تخطى نخواهند كرد و دائماً به سراغ ترجيح برتر مى‌روند.

آيا آنها مثلا هنگام خريد ميوه، ميوه‌هاى خوب را رها كرده و ميوه‌هاى نارس و نامرغوب را جدا مى‌كنند؟ يا به هنگام انتخاب دوست، افراد بدنام و آلوده و شرور را بر نيكان و پاكان مقدم مى‌شمرند؟ محال است كسى آب شور و ناگوار را بر آب شيرين و گوارا ترجيح دهد، و اگر كسى عملا چنين كند نبايد در كمبود عقل او ترديد داشت.