نقد راه حل‌هاى سه‌گانه‌

راه حلّ اوّل، همان گونه كه خود آن محقّق نيز اعتراف داشت، راه حلّ مناسبى نيست، و اساسا عبادت بدون قصد قربت عبادت محسوب نمى‌شود.

و اما راه حلّ سوّم، كه عبادات استيجاريّه را به قصد امر «أَوْفُوا بِالْعُقُودِ» انجام دهد، هر چند به نظر آن بزرگوار راه حلّ مناسبى است، ولى به عقيده ما خالى از اشكال نيست.

مشكل اين راه حل، مشكل «دور» است. ما معتقديم كه اين راه حل، مستلزم «دور» مى‌باشد، و مى‌دانيم كه «دور» باطل است. پس اين راه حل صحيح نيست.

توضيح اين كه: طبق اين نظريّه از طريق اوامر اجاره «مثل‌ أَوْفُوا بِالْعُقُودِ» مشكل قصد قربت را حل مى‌كنيم. يعنى امرى كه از ناحيه اجاره مى‌آيد، قصد قربت را در عبادات استيجاريّه اصلاح مى‌كند.

و لكن مشكل اينجاست كه بايد عمل صحيحى مفروض باشد، تا با اجاره واجب شود. و إلّا، اگر بخواهيم صحّت مورد اجاره را با امر «أَوْفُوا» تصحيح كنيم، دور لازم مى‌آيد؛ زيرا صحّت اجاره متفرّع بر صحّت اين عبادت است، در حالى كه صحّت و مشروعيّت خود اين عبادت استيجارى متفرّع بر صحّت اجاره و امر «أَوْفُوا بِالْعُقُودِ» است.

به عبارت ديگر، همان گونه كه استيجار بر نماز بدون ركوع و سجود و ساير اجزا باطل است، اجاره بر نماز بدون قصد قربت نيز باطل است، پس صحّت اجاره متوقّف بر صحّت اين عبادت استيجارى است، و عبادت استيجارى در فرض مسأله مشروعيّت خود را از اجاره‌