آنها حرام خدا را با شبهات دروغين، و هوا و هوسهاى بى‌مطالعه، حلال مى‌كنند (در اين راستا دست به سه كار مى‌زنند:) شراب‌خوارى را با تغيير نام آن به «نبيذ» حلال مى‌شمرند، و رشوه‌خوارى را به عنوان هديّه، و ربا را به نام بيع و معامله، مباح مى‌دانند!».

پيامبر اكرم صلّى اللّه عليه و آله، طبق اين روايت، كسانى را كه از حيله‌هاى به اصطلاح شرعى براى رباخوارى و غير آن استفاده مى‌كنند، مذمّت فرموده است.

2- از رسول خدا صلّى اللّه عليه و آله نقل شده كه فرمود:

«لا ترتكبوا ما ارتكبت اليهود فتستحلّوا محارم اللّه بادنى الحيل» [1]؛

«مبادا آنچه را يهود مرتكب شدند انجام دهيد، و محرّمات الهى را به كوچكترين حيله‌اى حلال بشمريد.»

سند روايت مذكور هر چند خالى از اشكال نيست، ولى جمعى از بزرگان اهل سنّت، مانند ترمذى و ابن كثير، آن را معتبر مى‌دانند. [2] به علاوه روايت اوّل در نهج البلاغه آمده، كه بزرگان ما بر آن تكيه مى‌كنند.

نتيجه اين كه دو روايت مذكور و روايات مشابه ديگر، با روايات حيله‌هاى ربا تعارض دارد.

از مجموع آنچه تا اينجا گفته شد، ثابت گشت كه طايفه اوّل از روايات دالّ بر جواز حيله‌هاى شرعى ربا، به دو دليل قابل قبول‌

[1]. سنن ابن ماجه، كتاب الزهد، باب 39 (به نقل از حيله‌هاى شرعى ناسازگار با فلسفه فقه، صفحه 284).

[2]. حيله‌هاى شرعى ناسازگار با فلسفه فقه، صفحه 285.