حياتبخش برهنه مى‌گردند و با تمام ذرّات وجود خود كه تشنه اين هديه آسمانى است ذرّات اين نور را مى‌مكند.

و نيز تابش مستقيم آفتاب، علاوه بر اين كه روشنايى و گرماى بيشترى مى‌آفريند، اثر خاصّى- به خاطر همان اشعّه ماوراى بنفش- در كشتن انواع ميكروبها و سالم‌سازى محيط دارد كه در نور غير مستقيم ديده نمى‌شود.

از مجموع بحث بالا نتيجه مى‌گيريم كه هر چند پرده‌هاى ابر، بعضى از آثار آفتاب را مى‌گيرد ولى قسمت مهمّى از آن همچنان باقى مى‌ماند.

اين بود حال «مشبّه به» يعنى آفتاب، اكنون بازگرديم به وضع «مشبّه» يعنى وجود رهبران الهى در حال غيبت.

اشعّه معنوى نامرئى وجود امام عليه السلام به هنگامى كه در پشت ابرهاى غيبت نهان است داراى آثار گوناگون قابل ملاحظه‌اى است كه على رغم تعطيل مسأله تعليم و تربيت و رهبرى مستقيم، فلسفه وجودى او را آشكار مى‌سازد.

اين آثار به صورت زير است:

1 اثر اميدبخشى‌

در ميدانهاى نبرد تمام كوشش گروهى از سربازان زبده و فداكار اين است كه پرچم، در برابر حملات دشمن همچنان سر پا در اهتزاز باشد؛ در حالى كه سربازان دشمن دائماً مى‌كوشند پرچم مخالفان را سرنگون‌