فصل سوم: نقاط اختلاف تعزير با حدود اسلامى‌

[ده تفاوت از نگاه شهيد اوّل‌]

شهيد اوّل‌ [1] ده تفاوت بين اين دو مجازات قائل شده، كه به شرح زير است:

اوّل: تعزير هر چند از ناحيه كثرت محدود است، و نبايد به مقدار حدّ شرعى برسد، ولى از ناحيه قلّت اندازه خاصّى ندارد؛ امّا حدود شرعى چنين نيست. و اين مهمترين فرق آنهاست.

دوم: عبد و حرّ (بردگان و انسانهاى آزاد) در تعزيرات مساوى هستند؛ امّا در حدود مساوى نمى‌باشند [2].

سوم: ميزان تعزيرات بستگى به مقدار و چگونگى جرم دارد، ولى در حدود كافى است كه آن جرم صورت پذيرد، به هر شكل كه باشد. بنابراين تفاوتى بين كسى كه آلوده يك جرعه شراب شده، و شخصى كه يك بطرى خورده نمى‌باشد.

[1]. محمد بن جمال الدّين مكّى ابن شمس الدين محمد الدمشقى العاملى معروف به شهيد اوّل، در سال 734 ه- ق به دنيا آمد، و نزد علّامه حلّى زانوى شاگردى به زمين زد.

عمر كوتاه ولى با بركتش از 52 سال تجاوز نكرد، و در سال 786 با شمشير به شهادت رسيد، سپس بدنش را به دار آويختند، و سنگسارش كردند، و در آخر به آتش كشيدند.

[2]. مثلا حدّ شرعى زناى محصنه اعدام است، در حالى كه اين حدّ در مورد بردگان اجرا نمى‌شود، و تنها زنان و مردان آزاد مشمول آن هستند.