قيامت دارد، جز در حدود شرعى حق ندارد بيش از ده تازيانه بزند ...»

2- صاحب كتاب جعفريّات روايتى شبيه روايت بالا، از حضرت على عليه السّلام از پيامبر اسلام صلّى اللّه عليه و آله نقل كرده است. [1]

هر دو حديث از نظر سند مشكل دارد، و روايات معتبرى محسوب نمى‌شود.

اما دلالت آنها: هر دو روايت دلالت مى‌كند كه در هنگام تأديب تجاوز از ده ضربه شلّاق جايز نيست، و با روح ايمان سازگار نمى‌باشد.

و لكن عمل به اين دو روايت خالى از اشكال نيست؛ زيرا مقدار تعزير به دست حاكم شرع است، و گاه مصلحت اقتضا مى‌كند كه بيش از ده تازيانه باشد، در حالى كه «غير حد» همان گونه كه تأديب را شامل مى‌شود، تعزير را نيز در بر مى‌گيرد.

مگر اين كه گفته شود منظور از كلمه حدّ در اينجا «حدود شرعى و تعزيرات» است، و غير حدّ فقط تأديب است. در اين صورت روايات فوق از اين جهت اشكالى ندارد.

خلاصه اين كه از روايات گروه‌هاى سه‌گانه استفاده مى‌شود كه مقتضاى احتياط آن است كه از سه ضربه شلّاق شروع نموده، و بيش از ده ضربه نزنند.

ولى ممكن است گفته شود اعداد مذكور در روايات فوق خصوصيّت ندارد، بلكه همه آنها مصداقهايى براى تأديب است. بنابراين، ملاك و معيار نظر ولىّ، يا حاكم شرع، يا معلّم است كه مقدار آن را مطابق مصلحت، همان‌

[1]. مستدرك الوسائل، جلد 18، ابواب بقيّة الحدود، باب 6، حديث 3.